Het Waalse label Ricercar geeft grotendeels 'oude' muziek, muziek uit de renaissance of (vroeg) barok uit en het is dus geen verrassing om deze Missa Tournai uit 1349 hier uitgegeven te zien. Dit is een opmerkelijk werk want het is de vroegste volledige polyfone mis die bewaard is gebleven. De verschillende delen van deze mis behoren waarschijnlijk toe aan meerdere componisten en zijn slechts samengebracht door de kopiist die het bewaarde manuscript uitschreef. Toen Doornik getroffen werd door de Zwarte Dood in 1349, werd dagelijks een mis aan de maagd Maria opgedragen en het is hieraan te danken dat dit werk bewaard is gebleven. Zoals dat bij oude-muziek uitgaven en –concerten vaker het geval is, wordt hier geprobeerd een authentieke misviering na te bootsen, waarbij de zes standaarddelen van de mis aangevuld worden met gregoriaanse gezangen en apart gecomponeerde motetten. Die gregoriaanse gezangen werden oorspronkelijk door een priester geïntoneerd maar in een concertante uitvoering, zoals hier door de zangers in unisono uitgevoerd.
De vijf zangeressen het ensemble 'De Caelis' bezitten prachtige stemmen voor deze muziek. Je hoort in hun klank dat hun kleine klankvolume en strakke manier van zingen een bewuste keuze zijn, niet het gevolg van stemmen die een meer extroverte stijl niet aan zouden kunnen. Van de delen van de mis die in een oudere, meer homofone stijl geschreven zijn (dat zijn het 'Kyrie', 'Gloria' en 'Credo') is de tekst moeiteloos verstaanbaar. De vele open intervallen of unisono's, steeds qua intonatie zo delicaat worden heel trefzeker uitgevoerd maar de lagere stemmen stellen hier en daar wat teleur. Zo wordt er hier en daar wat teveel naar de juiste noot gegleden in de onderste stemmen in het motet 'Esperance, ki en mon quer'.
Ritmisch erg precies geplaatste noten kunnen gelukkig niet verhinderen dat delen als het motet 'Impudenter / Virtutibus / Alma Redemptoris van Philippe de Vitry waarmee de mis begint, een aanstekelijke cadens meekrijgen die in dit geval bijna vrolijk voortdrijft op het drieledige ritme van de melodie. De wereldse muziek op deze cd – dat wil zeggen: stukken die niet tot de standaard delen van de Latijnse mis behoren en, hoewel ze op een religieuze tekst gezongen worden, duidelijk afkomstig zijn uit meer volkse muziek – zijn vaak complexer en vooruitstrevender dan de zes delen van de Latijnse mis. Zo kan het motet 'Se grace n'est a mon maintient' verrassen met enkele erg opvallende en on-middeleeuwse akkoordwendingen.
En zo blijft dit een knappe uitvoering van een mis die een combinatie van verschillende stijlen – ars antiqua uit de dertiende eeuw in delen van de mis, de ars nova met zijn grotere expressiviteit in de motetten – tot een boeiende luisterervaring kneedt. Al mag de cd qua precisie naar het einde toe hier en daar dan een steekje laten vallen, wie van oude muziek houdt kan hier zijn hart ophalen.
Meer over Anoniem
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
