Bart-Jan (BJ) Baartmans is al dertig jaar een gewaardeerd gitarist waarop tal van Nederlandse rootsmuziekboegbeelden terugvallen (ondermeer JW Roy, Gerard Van Maasakkers en Bart De Win). Daarnaast kreeg hij al handen vol bloemen voor zijn zanger-liedjesschrijverschap en zijn werk achter de knoppen. Zijn muzikale jubileum viel toevallig samen met het verschijnen van ’s mans tiende album, onmiddellijk een reden om er iets speciaals van te maken.
Zoals de titel suggereert is ‘Voor/Achter’ een dubbelalbum geworden. ‘Achter’ betekent vooreerst een selectie uit dertig jaar BJ Baartmans, maar dan gebracht door artiesten waarmee hij tijdens de afgelopen jaren samenwerkte. Het gegeven dat BJ in 2006 de Engelstalige muziek de rug toekeerde en de Nederlandstalige in de armen nam, wordt hierop weerspiegeld in de afwisseling van Nederlandstalige en Engelstalige nummers. ‘Voor’ is vervolgens de titel van een gloednieuw Nederlandstalig album.
‘Achter’ wordt dus voornamelijk gevormd door Baartmans nummers die door bevriende muzikanten in een ander jasje werden gestoken. Dit houdt voor sommige nummers onder meer in dat ze vertaald werden van het Engels naar het Nederlands. Deze plaat bevat evenwel geen mond opengooiende opnames. ‘Achter’ kan veeleer doorgaan als een interessante kennismaking met ’s mans oeuvre. Anderzijds laten liederen als ‘Do You Know What A Song Can Do’ (hier vertolkt door JW Roy, klinkend als een kruising tussen John Denver en Bruno Deneckere), het verhalende ‘Oorsprong’ (oorspronkelijk ‘All Around Stranger’, bezongen door BJ zelf en met een mooie bijdrage van Bart De Win op accordeon) en de weemoed van ‘Laat’ (origineel opgenomen als ‘Cry’ en hier gebracht door Marcel Groot) horen dat BJ Baartmans zeker het vermogen heeft om een uitstekend nummer te schrijven én dat hij daar al verschillende keren toe kwam.
‘Voor’ vormt het volgende hoofdstuk van deze dubbelaar en staat bol van de originele nummers met opmerkelijke tot poëtische teksten die nog meer diepgang krijgen door BJ Baartmans hese stem die vaagweg iets heeft van die van Bram Vermeulen (ook de muziek lijkt ergens in zijn aura te spelen). Hoogtepunten zijn het rustig verhalende -haast fluisterende- folkliedje ‘Monument Kamp Westerbork’ met een zinsnede als ‘De zon doorklieft de hoge bomen/ik knijp mijn ogen toe en laat gedachten komen/in deze rust in dit bos sereen/slingert het asfalt als een gids voor me heen’ en het aandoenlijke ‘Feestmuziek’ dat zich in de vorm van ‘Ik hou van films zonder happy end, ook als je daar van slag van bent/ik zie dat nooit als punt van kritiek/een beeld dat raakt, ’n lied dat schrijnt, een boek waar je bijna weg bij kwijnt/maar waarom word ik ziek van feestmuziek’ laat citeren. Naast deze trage nummers zijn er ook met een sneller tempo (het swingende ‘Niet Te Koop’ en ‘Toost’ wat doet denken aan kermisklanken en dronkemansliedjes).
Voor zijn dertigste verjaardag in het vak had BJ Baartmans makkelijk een schijfje ‘Verzameld Materiaal’ kunnen vullen. Hij koos evenwel voor een langere weg, wat goed nieuws is voor de modale muziekliefhebber. ‘Achter’ betekent geen baanbrekend tribuut door andere artiesten en ook sluiten de verschillende nummers niet altijd even passend aan. Wel is het een aangename inleiding tot het werk dat deze man reeds te berde bracht. Bovendien is het representatief daar hij er zichzelf toont met de betekenis die hij voor de gastvertolkers heeft: op de achtergrond. ‘Voor’ toont BJ vervolgens op het voorplan, in een glansrol als bovengemiddelde vertolker-liedjesschrijver van zowel rustig fluisterende muziek tot meezingbare deuntjes met grappige of moraal bevattende teksten, steeds met poëtische inslag.
