Het heeft een tijd geduurd vooraleer jazzfotograaf Jos Knaepen zich voltijds aan zijn muzikale passie kon wijden. Tot de jaren ’90 was Knaepen sportfotograaf, maar na zijn veertigste verjaardag besloot hij zich volledig toe te leggen op het fotograferen van jazzmuzikanten. Al snel oogstte hij wereldwijde successen en onder meer het magazine DownBeat (één van de meest gerenommeerde tijdschriften als het op jazz aankomt) werkt op regelmatige basis met Knaepen samen. Tussen zijn activiteiten als huisfotograaf voor het Gent Jazz Festival door, reist hij de wereld af op zoek naar unieke kiekjes van muzikanten.
Eerder reeds bracht Jos Knaepen, door muzikanten ook wel vol ontzag “The Jazzman” genoemd, het boek ‘Jazz in Belgium’ op de markt, maar die weerslag van Belgisch talent was slechts een bescheiden greep uit zijn volledige catalogus. Het kort geleden verschenen ‘Jazz Masters’ is in die zin een aanvulling op zijn eerste publicatie: deze keer werden veel meer artiesten in het boek opgenomen en hieruit blijkt dat Knaepen effectief de overgrote meerderheid van de hedendaagse muzikale goden heeft gefotografeerd. Van vocalist Bobby McFerrin tot oude meesters zoals Ahmad Jamal, Chick Corea, Hank Jones en Joe Lovano, allemaal krijgen ze hun plekje.
De verzorgde uitgave maakt het boek extra aangenaam voor de liefhebber. Op hard papier en met paginavullende foto’s doet Knaepen grote muzikanten alle eer aan. Bovendien zijn de prenten een perfecte weerslag van hoe de doorsnee jazzliefhebber de musici op het podium ziet verschijnen. Het leeuwendeel van de foto’s is dan ook genomen in een concertcontext, maar ook de foto’s daarbuiten zeggen veel over hoe een muzikant is op de bühne. Die charmante herkenbaarheid is de grote constante doorheen ‘Jazz Masters’, een fotoboek dat haast uitsluitend zwart-wit-prenten bevat. Het is bovendien flatterend om foto’s te zien van memorabele concerten waar je zelf bij was: op die manier lijkt ‘Jazz Masters’ een soort collectief jazzgeheugen van België en omstreken te zijn geworden.
De sterktes van het boek zijn de duizelingwekkende hoeveelheid mensen die Knaepen al voor zijn lens heeft weten te krijgen, alsook de spontaniteit van de foto’s. Anderzijds dringt de vraag zich op of ‘Jazz Masters’ wel een echt “kunstboek” is. Los van de vraag of Knaepen zijn boek als dusdanig bedoeld heeft, doorstaat hij de vergelijking met het eerder dit jaar verschenen ‘Portret’ van beroepsfotograaf Stefan Vanfleteren bijvoorbeeld niet. De kadrering, de compositie, de contrasten, de kleurwerking…het blijft allemaal erg basic, en dat is wat in een fotoboek juist van primordiaal belang is. Het gaat te ver om te stellen dat Knaepen foto’s neemt zoals elke sterveling dat zou kunnen, maar het kunstzinnige is toch opvallend afwezig. Onder meer Bruno Bollaert is een van de Belgische jazzfotografen die wel extra kleur en een meer provocerende vorm zoekt voor zijn werk, wat zijn oeuvre misschien interessanter maakt dan dat van Knaepen.
Weinigen kunnen zich echter beroepen op zo een uitgebreid namenregister als Knaepen, dus ere wie ere toekomt: ‘Jazz Masters’ is een bekroning van twintig jaar hard werk in het wereldje. Wat rest iemand als Jos Knaepen dan nog, als hij quasi iedere grote meneer reeds voor de lens heeft gehad? “Keith Jarrett fotograferen”, zo zegt Knaepen zelf. Bij diens passage in BOZAR was er een overeenkomst dat Knaepen even een kiekje zou mogen nemen, maar op het laatste moment weigerde Jarrett om voor de camera te verschijnen. Spijtig, maar zo heeft Jos Knaepen, ondanks zijn indrukwekkende carrière, dus toch nog een bepaald doel voor ogen…
Meer over Jos L. Knaepen
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
