Alexander Alyabiev mag een nobele onbekende heten voor wie ervan uit gaat dat de Russische muziek pas echt begint met de grote nationalistische school van de late negentiende eeuw. Alyabiev was een jongere tijdgenoot van Mikhail Glinka en doorliep, zoals vele Russische intellectuelen uit de tijd eerst een militaire loopbaan voordat hij zich ten volle aan compositie kon wijden. Als officier die tijdens de Franse invasie van 1812 had gevochten had hij toegang tot het bevoorrechtte aristocratische leven in Moskou maar aan dat mooie leven kwam in 1825 abrupt een einde wanneer een reeks beschuldigingen, onder andere een valse beschuldiging van moord tot een verbanning naar Siberië leidde. De meeste van zijn composities werden vanaf dan, tijdens zijn ballingschap of in de gevangenis geschreven.
Het Russische kamerorkest Musica Viva eert haar landgenoot met deze selectie van theatermuziek: deze uitvoering omvat vier operaouvertures, enkele nummers balletmuziek en een korte, eendelige symfonie voor vier hoorns en orkest. Echo's naar de Italiaanse bel canto en naar Rossini in het bijzonder zijn ook nooit ver af, zoals in de charmerende snelle sectie uit de ouverture tot 'The Three Tens'.
De tijd waarin Russische ensembles hun eigen, karakteristieke 'oost-europese' klank bezaten ligt in het verleden. Musica Viva onderscheidt zich met zijn warme maar heldere sonoriteit nauwelijks van orkesten uit onze streken. Ouvertures als die van 'The Young Mother' krijgen zo een lichtvoetig, feestelijk karakter mee, zonder overtollig gewicht in de uitvoering. Alyabievs originele en dankbare gebruik van de blazers doet wat aan Donizetti denken en bewijst hoe vertrouwd deze Russische componist met zijn orkestinstrumenten moet zijn geweest.
De symfonie voor vier hoorns en orkest is een kort karakterstukje met concertante partijen voor deze vier koperblazers, vol echo's naar de jacht. Had Alyabiev misschien net Webers 'Freischütz' gehoord? Veel dramatischer is de ouverture tot 'Morning and Evening', of die tot 'The Apostate', met hun stormachtige mineurpassages die hun inspiratie eerder aan de Duitse romantiek, aan Mendelssohn of Schumann, ontlenen. De balletmuziek van 'The Magic Drum' tot slot gaat duidelijk meer naar pretentieloze gebruiksmuziek toe. Klaarheid in vorm en orkestratie en een sterke eenvoud qua melodie en samenspel zijn kernwoorden hier en al maakt dat van deze 'Magic Drum' zeker niet het muzikale hoogtepunt van de cd, het rondt een gebalanceerd portret van deze veelzijdige componist af.
Alyabiev was geen hemelbestormer maar een aantrekkelijke originaliteit schuilt in elke maat van deze composities en dat rechtvaardigt zeker een herwaardering van zijn muziek, zeker als het om een verzorgde, delicate uitvoering als deze gaat.
Meer over Alexander Alyabiev
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
