Met de realisatie van 'L'Orgue Mystique' heeft Charles Tournemire (1870-1939) een titanenwerk verricht. Hij heeft namelijk voor elke zondag van het jaar gepaste liturgische muziek gecomponeerd. Deze muziek is in de eerste plaats geïnspireerd door de gregoriaanse gezangen van de betreffende zondag. Georges Delvallée heeft hier de paascyclus opgenomen, de periode van de vasten tot en met Pinksteren. Een hele brok muziek want voor elke viering (behalve voor Stille Zaterdag) heeft Tournemire vijf stukken gecomponeerd: een kort voorspel tot de intredezang, 'Prélude à l'Introït', een iets uitgebreider stuk tijdens de offergang, 'Offertoire', een kort stukje na de Consecratie, 'Elévation' en een slotstuk dat telkens van een andere titel voorzien is.
Het gregoriaans is op een heel verscheiden en vooral originele manier verwerkt in deze composities. Vooral in de korte stukjes is het gregoriaans dikwijls herkenbaar, zozeer zelfs dat men de indruk kan krijgen dat de compositie te herleiden is tot louter begeleiding. Dat zou echter totaal misplaatst zijn: de zetting, de harmonie en vooral de wonderlijke registratie maken van deze korte stukjes pareltjes. In de langere stukken is er sprake van een echte versmelting van het gregoriaans met Tournemires eigen toonspraak. Dit levert bijzonder karakteristieke en eigenzinnige muziek op, voornamelijk door de fascinerende modale toonspraak. De langere composities zijn eveneens geschikt als concertstukken, onder meer door de soms behoorlijke virtuositeit.
Maar het meest typerende van deze orgelmuziek is, zoals reeds gezegd, de bijzonder kleurrijke registratie. Ongetwijfeld moet deze destijds vernieuwend geweest zijn en ook nu valt het op hoe fris, origineel en sfeervol deze nog is. Bij deze opname is dit uitstekend gerealiseerd door Georges Delvallée op het Cavaillé-Coll orgel van Saint-Ouen te Rouen. De vertolkingen zijn niet alleen technisch hoogstaand maar G.Delvallée weet bovendien zeer goed de juiste sfeer te treffen. Dit komt tot uiting in alle drie de CD's maar bijzonder beklijvend is toch de muziek voor de paasviering, evenals de 'Rapsodie Sacrée' van de tweede zondag na Pasen.
De bewondering voor deze merkwaardige componist, die een beetje aan de zijlijn van de muziekgeschiedenis staat, groeit doorheen de beluistering gelijkmatig met het besef welk een belangrijke rol hij heeft gehad in de traditie van de Franse orgelschool. Een traditie die gestart is door de Belgische componist César Franck en over Messiaen verderleeft tot op vandaag in het werk van onder meer J.-L. Florentz en T. Escaish. Voor sommigen een gesloten wereld, voor anderen een ongemeen boeiende en fascinerende verrijking.
Meer over Charles Tournemire
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
