Johann Sebastian Bach wordt nu aanzien als het summum van de Duitse barok en meer maar in de achttiende eeuw zelf zou die eer waarschijnlijk Georg Philipp Telemann (1781-1767) toebedeeld worden. De Magdeburgse componist spendeerde het grotere deel van zijn volwassen leven in Hamburg waar hij een aanzienlijk oeuvre componeerde. Anders dan bij Bach ligt de nadruk van dat oeuvre even sterk, zo niet sterker op seculiere en niet op religieuze werken. Dat kan ook een van de redenen zijn geweest waarom Telemanns muziek, vaak gecomponeerd voor specifieke doeleinden en specifieke gelegenheden, nadien in de vergetelheid is geraakt. Het Bach Concentus van klavecinist Ewald Demeyere stelt hier drie ouvertures voor (eigenlijk meerdelige suites ingeleid door een Franse ouverture) en twee wereldse cantates, waarvan eentje deze cd van haar komisch -tragische onderschrift ("O Woe! O Woe!...") voorzag.
Telemann schreef tientallen ouvertures en suites en ze nemen vaak hetzelfde patroon aan. Een openingsdeel combineert een statige Franse introductie met een fugatische snelle sectie en wordt gevolgd door hofdansen of karakterstukjes. In een cd die de luchtigere kant van Telemann belicht, bevatten de drie ouvertures enkele uitmuntende voorbeelden van zulke karakterstukjes. De 'Ouverture Burlesque' bijvoorbeeld slaagt erin om de belangrijkste Commedia dell'Arte personages muzikaal te schetsen, van de clowneske Scaramouche tot de bedachtzame Colombine. Het moet gezegd worden dat ook de muzikanten van het Bach Concentus het karakter van elk van die verschillende deeltjes aardig in de verf zetten. Wat moet men anders denken van de plotseling schelle hobo's in een deeltje als 'Les Trompettes' uit de ouverture in C, TWV 55:C2 of van het oriëntaalse 'Mezzetin en Turc' uit de 'Ouverture Burlesque', met zijn exotische sfeertje.
Dezelfde theatrale aanpak kenmerkt ook de twee cantates op deze cd. Overdreven ernstig kan met een cantate met een titel als de 'Cantate oder Trauer-Music eines kunsterfahrenen Canarien-Vogels' niet nemen, al blijkt Telemanns vaardigheid ook uit de gevoeligheid waarmee hij de droevige aria's uit die cantate componeert. Wat moet men echter denken van de andere cantate 'Der Weiber-Orden' waarin sopraan Dorothee Mields een jonge vrouw aan de vooravond van haar huwelijk speelt en beschrijft hoe het is om een man te kussen: "Es schmecket wie Speck und Sauerkraut"... Dorothee Mields zit alvast op dezelfde lijn als de instrumentalisten van het ensemble en zorgt voor een onschuldige lezing van de 'Weiber-Orden' vol muzikale maniertjes. De manier waarop in de 'Trauer-Music' de dood, die de muzikale kanarie tot zich heeft genomen, vervloekt wordt, klinkt angstaanjagender dan de wraakaria van Mozarts Koningin van de Nacht.
De komische kant van Telemanns composities wordt effectief belicht in deze cd met seculiere cantates en ouvertures. Zulke muziek teert op de levendige manier waarop ze wordt uitgevoerd en de theatrale, net niet overdreven dramatische interpretatie van het Bach Concentus houdt de hele cd dan ook boeiend en niet zelden komisch.
Meer over Georg Philipp Telemann
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
