Een jaar of twee geleden bracht het Belgische ensemble Les Agrémens een eerste cd uit met muziek van Joseph Haydn, meer bepaald met muziek van Haydn zoals die in het Parijs van net voor de Franse revolutie in de vermaarde concertreeksen van het Concert Spirituel geklonken moet hebben. Dit cd’tje volgt die eerste plaat op met opnieuw twee van Haydns symfonieën en daarbij een hoboconcerto van de in Mannheim geboren (maar Brusselse voorouders hebbende) hoboïst Ludwig-August Lebrun.
Twee ‘Parijse’ symfonieën staan hier op het programma, met nummers 82 (bijgenaamd ‘L’Ours’) en 86. Het zijn symfonieën uit Haydns latere stijlperiode, niet uit zijn Esterhazy-tijd en gebruiken dus een wat groter orkest, met een blazersbezetting van twee hobo’s, fagotten, trompetten, hoorns en dwarsfluit. Haydn componeerde als weinig andere componisten naar de smaak van zijn publiek en het burgerlijke publiek waar de zes ‘Parijse’ symfonieën (nummers 82 tot 87) voor geschreven werden wou in de eerste plaats variatie horen en leuke melodietjes. De kracht van Haynds late symfonieën zit hem in de vindingrijke manier waarop Haydn daarvoor zorgt, zonder steeds in herhaling te vallen. Op die manier besluit de 82ste symfonie bijvoorbeeld met een soort van boerendans boven een liggende ‘doedelzak’-begeleiding. Het is een volks trekje dat zo opvallend was dat die ‘berendans’ voor de Franse bijnaam van de symfonie zorgde.
Les Agrémens is een prachtig orkest voor deze muziek en de interpretatie die Guy van Waas’ muzikanten aan Haydns symfonieën geven, mag gerust de klassieke referentie-uitvoeringen met Antal Dorati en de Philharmonia Hungarica evenaren. Het zijn dan in de eerste plaats de strijkers die opvallen, met een opmerkelijk zuivere toon en aandachtig fraseerwerk. In dat laatste aspect is hoorbaar veel moeite gekropen en de manier waarop de melodieën van de twee trage bewegingen vorm gegeven worden, doet veel om die delen hun sierlijk afgemeten karakter te geven. Bovendien mengen de houtblazers in zulke stille, trage momenten als het ‘Capriccio - Largo’ van de 86ste symfonie prachtig met de strijkers. De menuetten klinken vlotjes, wat helpt om ze licht te houden en een air van eenvoud aan te meten.
De authentieke instrumenten waarvan Les Agrémens gebruik maakt, laten deze Haydn af en toe wat droogjes maar wel kernachtig klinken. Zo bezit het openingsdeel van de 86ste symfonie, in D majeur niet de symfonische glans die een modern ensemble eraan zou geven maar wel de samengebalde kracht van natuurhoorns en –trompetten, ondersteund door barokpauken. Die natuurlijke balans tussen melodie (strijkers en houtblazers) en ritme (koperblazers en pauken) komt haast vanzelf in een orkest dat oude instrumenten bespeelt, terwijl een modern ensemble hard moet werken om datzelfde evenwicht te reconstrueren. Dat inzetten bij de koperblazers af en toe niet helemaal gelijk zijn, is hier dan ook gemakkelijk te vergeven.
Het hoboconcerto van de hobovirtuoos Ludwig-August Lebrun is een leuk extraatje. Het is misschien geen werk dat de kwaliteit van de concerti voor blazers van Mozart kan benaderen maar het blijft een sierlijk geschreven solowerk dat de symfonieën van Haydn in een waardevol historisch kader plaatst. Hoboïst Benoît Laurent verzorgt een vlotte uitvoering die niet opzichtig klinkt maar moeilijke passages zonder hoorbare moeite overwint. Het middendeel krijgt van hem een prachtig zangerige uitvoering mee. De langere cadenzas in de eerste twee delen en de kortere improvisaties in de finale worden op een stijlvolle en vooral erg natuurlijke manier in de muziek verweven.
Het programmeren van een nagenoeg onbekend hoboconcerto naast twee grote Haydn-symfonieën werkt erg goed om een levendig tijdsbeeld van het laat achttiende-eeuwse muziekleven te schetsen. Les Agrémens voert deze muziek op een aanstekelijk vlotte maar ook erg verzorgde manier uit, wat een prestatie is die niet elk orkest hen zou nadoen. Gelukkig schreef Haydn meer dan voldoende symfonieën om nog heel wat cd’s mee te vullen!
