De minimalistische muziek van Morton Feldman doet vermoeden dat hij een ascetisch en muffig personage moet zijn geweest. In werkelijkheid was hij echter een bourgondisch type dat zich graag omringde met vrienden uit de kunstwereld. Zijn muziek kan worden beschouwd als een auditieve versie van Jackson Pollocks schilderijen: spatten verf die eerder zijn ontstaan vanuit een spontaan gebaar dan vanuit een vooropgesteld concept. Klanken moeten als afzonderlijke gebeurtenissen worden beschouwd die nergens vandaan komen en nergens toe leiden. Wie zich niet openstelt voor iets totaal nieuws of probeert te luisteren op een andere manier zal aan deze muziek weinig boodschap hebben. Ze biedt de luisteraar weinig houvast en muzikale herkenningspunten die wij als zodanig ervaren. Er zijn namelijk geen muzikale zinnen meer, geen climax, geen ritme, melodie en metrum. Hooguit is er nog sprake van autonome klanken die zich bewegen in een soort tijdloze ruimte. Onvermijdelijk dringt zich hier de vraag op of hier nog wel sprake is van 'muziek'. Dat hangt dan weer af van hoe dit begrip wordt ingevuld.
Deze cd bevat een compilatie van werken van Feldman die worden gespeeld door de pianist Steffen Schleiermacher. Ze worden chronologisch gebracht gaande van composities van 1950 tot 1964. Er is bijna even weinig evolutie merkbaar in het vroege oeuvre van de componist als binnen een enkele compositie. Het blijft heel ijle muziek waar erg spaarzaam wordt omgegaan met klanken. De dynamiek is, buiten enkele clusters (klankopeenhopingen) die langzaam terug uitsterven, over de hele lijn zacht. Schleiermacher speelt erg beheerst en afgemeten en lijkt even veel aandacht te schenken aan elke noot, zoals Feldman ongetwijfeld heeft bedoeld. Puur esthetisch zal deze muziek toch moeilijk geapprecieerd worden door veel luisteraars. Misschien was het een beter idee geweest om enkele werken van Feldman op te nemen in een verzamel-cd met ook composities van anderen om meer diversiteit te creëren. Een opname zoals deze is vooral waardevol als document van een belangrijk fenomeen in de muziekgeschiedenis en hoe er gedacht en gesleuteld werd aan de invulling van het begrip 'muziek'.
Meer over Morton Feldman
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
