Jos van Immerseels Anima Eterna waagt zich nu meer en meer aan negentiende-eeuwse muziek. Na een cd met opnames van Lizsts symfonische gedichten, hernemen de muzikanten op deze cd een Russisch programma met muziek van Rimski Korsakov en Borodin.
Rimski Korsakov staat bekend als een meesterlijk orkestrator , (hoewel hij erg schatplichtig was aan de Duitse componisten van die tijd zoals Wagner), maar in klassieke opnames vervaagt Korsakovs rijke kleurenpalet maar al te vaak omwille van de grote massa strijkers die worden gebruikt. Van Immerseel speelt traditioneel met een kleine strijkersgroep en ook hier is dat niet anders. Het resultaat is een gebalde en kernachtige orkestklank. Daartegenover staat een sensuele soloviool met een oosters aandoende melodielijn die de bindende kracht vormt tussen de vier delen van Sheherazade. In de traditie van de historische uitvoeringspraktijk wordt ook veel aandacht besteed aan frasering en boogstreken bij de strijkinstrumenten, en geaccentueerde melodielijnen worden zo even direct of zelfs agressief gebracht als bij de blazers. En die blazers getuigen onmiddellijk van Korsakovs flair op orkestratiegebied. Solopassages in klarinet of fagot zijn bijzonder verzorgd gespeeld, bijna zo fijn en kwetsbaar als tijdens een live-uitvoering.
Rimski Korsakovs originele orkestratietechniek komt het best tot uiting in diens 'Russisch Paasfeest', een concertouverture gebaseerd op orthodoxe kerkmelodieën. Het is een doordacht werk, regelmatig onderbroken door korte cadenzen in enkele solo-instrumenten. Trombones zijn erg prominent en vaak solistisch aanwezig met plechtige koraalmelodieën. De muziek wordt moeiteloos naar zijn finale gedreven door een bijna obsessief ostinato ritme in het klokkenspel en de triangel, als imitatie van feestelijke kerkklokken.
Borodins 'In de Steppes van Centraal- Azië' is een korte karakterschets, waarin een lyrisch en klagend Russisch thema uitgespeeld wordt tegen een sensuele oosterse melodie. In het stuk schildert Borodin een desolaat, eindeloos landschap, effectief verklankt bij de strijkers met lange aangehouden noten en hol klinkende intervallen. 'De Polovtsiaanse Dansen', ook van Borodin, zijn dan weer overbekend. Oorspronkelijk waren deze reeks van vijf met elkaar verbonden werken bedoeld als balletmuziek tijdens de opera 'Prins Igor', maar de opzwepende ritmes en aanstekelijke melodietjes gaven dit werk al snel een plaats op het concertpodium. De precisie en het enthousiasme waarmee Anima Eterna speelt geven de muziek een onstuimige 'drive'. Van Immerseel zoekt hier heel bewust het spektakel op: na een melancholische, Russische hobomelodie, (het bekendste thema van deze dansen), wordt het tempo telkens opgedreven en volgen virtuoze hoogstandjes in de houtblazers en strijkers elkaar op.
Anima Eterna heeft al een degelijke reputatie opgebouwd met zijn opnames en deze cd past perfect in het rijtje. Van Immerseel slaagt er telkens weer in om met zijn orkest de luisteraar op een frisse, nieuwe manier naar bekende en minder bekende werken te doen luisteren. En de precisie, afwerking en het enthousiasme waarmee de muzikanten hun muziek brengen vind je op weinig andere opnames terug.
Meer over Nikolai Rimsky Korsakov / Alexander Borodin
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
