'Pique Dame' is de voorlaatste opera van Tchaikovsky en behoort naast 'Mazeppa' en 'Jevgeni Onegin' tot het bekendste werk dat de componist binnen dit genre schreef. Wie de droge muzikale uitvoering en de slappe tot saaie enscenering van het product in de Gran Teatro del Liceu in Barcelona onder de loep neemt, kan zich afvragen waarom. De partituur is weliswaar een van Tchaikovsky's meest sprekende, omdat hij tal van klassieke invloeden zou verwerken in het geheel. De drie uur durende opera is puur muzikaal dan ook heel toegankelijk, maar aan regisseurs die de lange balletten en voorspelbare aria's vorm willen geven: goede moed. De plot is al te duidelijk, maar Tchaikovsky neemt toch ruim de tijd om Poesjkins verhaal op scène te brengen. De lange intermezzi zijn totaal overbodig en tot in de slotakte komen drinkliederen de grote spanningsboog doorbreken. Toch culmineert de opera in het laatste bedrijf op prachtige wijze: het tragische slot is een ongewoon intiem slotakkoord dat aan de zachtaardige kant van Wagners 'Parsifal' doet denken, terwijl alle voorgaande frivoliteit bijna classicistisch, maar vooral heel erg Tchaikovskiaans aandoet.
In Barcelona koos men voor een traditionele enscenering, hetgeen tijdens de balletten en de aria's tot zeer voorspelbare beelden leidt. Gilbert Deflo, afkomstig uit Wevelgem maar in ons land weinig geapprecieerd als opera-regisseur, verzorgde een typische lezing, die met de gebruikelijke glitterkostuums en nagebouwde decors op de proppen komt. Binnen dit totaal fantasieloos kader komen de karikaturen uit Modest Tchaikovsky's (broer van) libretto niet echt tot hun recht en worden potentieel geestige personages als de grootmoeder ondankbare rollen. Ewa Podles zingt gelukkig vol overtuigingskracht, hetgeen van de aardige, maar niet unaniem uitstekende cast niet altijd kan gezegd worden. Erger is dat de enscenering pas in de laatste akte (de kortste) een bepaalde vaart bereikt, terwijl de groots opgezette aankleding daarvoor een zeer oppervlakkige uitstraling heeft. Het monumentale opzet maakt het gebrek aan inspiratie of visie erg prominent en wanneer ook de actie komt te verstarren, is 'Pique Dame' nog maar moeilijk te pruimen. Gelukkig is er op de dvd-markt het betere alternatief van Valery Gergievs Kirovs-versie bij Philips, zelf helaas al weer een stevig aantal jaren verouderd.
Inderdaad kon ook de muziek op deze dvd stukken beter klinken. Voor een enthousiast orkest is deze zwierige partituur een groot plezier, maar met dirigent Michael Boder aan het hoofd klinkt het orkest van het Gran Teatre del Liceu wat slepend. Daarbij komen enkele onzuiverheden in de houtblazer-soli en een lamme strijkersklank, die dikwijls scherpte mist. Boders detailwerking laat tevens te wensen over en de grote orkestrale keuzes blijven uit. De uitvoering is constant gematigd, hetgeen fantasievolle en soms humoristische muziek als deze geen goed doet. Ook het koor van het operahuis laat het hier en daar wat afweten, hoewel ook zij zich kunnen aansluiten bij de over het algemeen gesproken redelijke kwaliteit van de vocale prestaties op deze dvd.
Alles bij elkaar bestaan er betere versies van 'Pique Dame' dan deze opname. Muzikaal hebben de Spanjaarden te weinig kwaliteit te bieden en regisseur Gilbert Deflo voert een uiterlijke vertoning op die dramatische geloofwaardigheid mist. Wat overblijft is een spijtig restant van een grote partituur uit het 19e eeuwse operagenre, dat hier te weinig tot zijn recht komt. Anderzijds kan men de productie wel gemakkelijk uitkijken, gezien het basisgegeven sterk genoeg is. Wetende wat deze muziek echter kan losweken, moet men deze uitgave erg matig noemen.
