'Opening Doors' is de naam van een nieuwe reeks opnames bij het label BIS records, waarin het Zweeds Kamerorkest en haar dirigent Thomas Dausgaard symfonieën en symfonische muziek uit het romantische repertoire verkennen. Voor de toekomst staan de symfonieën van Dvorak en Schubert op het programma, maar deze cd bijt de spits af met de tweede en vierde symfonie van Robert Schumann, gekoppeld aan twee van zijn minder gekende ouvertures: de 'scenes uit Goethes Faust' en de ouverture tot Shakespeares 'Julius Caesar'.
De nummering van Schumanns vier symfonieën kan wat misleidend zijn, want hoewel de symfonie in d klein (die gekend is als de vierde) geschreven werd tussen nummers een en twee in, werd hij pas aan het eind van Schumanns leven, en enkele revisies later, definitief uitgegeven. Dat maakt van de tweede symfonie chronologisch gezien eigenlijk de derde, al was Schumanns herziening niet naar iedereens smaak. Brahms, bijvoorbeeld, verkoos de originele versie, en dirigent Thomas Dausgaard blijkbaar ook, want het is Schumanns oorspronkelijke vierde symfonie die hier op cd is gezet. De twee ouvertures dateren uit de laatste jaren van Schumanns leven, 1853 en 1851 respectievelijk en zijn tussen de plooien van de geschiedenisboeken wat zoek geraakt. Onterecht, want hoewel ze misschien niet dezelfde kracht als zijn symfonieën uitademen, zijn en blijven het werken van Schumanns late, volwassen periode. Vooral de ouverture tot 'Julius Caesar' getuigt van die typische Byron-achtige dramatiek die we vaak bij Schumann terug vinden.
Het Swedisch Chamber Orchestra heeft duidelijk erg veel zorg gestoken in deze eerste opname en levert een erg knappe plaat af. Het orkest speelt met een minimumbezetting aan strijkers, wat het ensemble veel transparantie verleent. Bovendien kunnen de strijkers zo hun frasering goed met de blazers in overeenstemming brengen en gaat Schumanns polyfonie, ook wanneer die zich in de lagere stemmen bevindt, nooit verloren. De blazers klinken gebald en mooi in balans, wat ongetwijfeld ook met het feit te maken heeft dat er op natuurtrompetten en authentieke pauken gespeeld wordt. Hierdoor gaan de trompetten niet domineren (wat in de tweede symfonie wel eens een gevaar kan opleveren) maar verlenen ze aan dit uitbundige, energieke werk juist extra glans. En verder klinkt de muziek steeds met een aanstekelijk enthousiasme dat Schumanns muziek een onstuitbare 'drive' verleent en dat elke herbeluistering weer de moeite maakt.
De fenomenale opname van Schumanns symfonieën van John Eliot Gardiner met het Orchestre Révolutionaire et Romantique (Deutsche Grammophon 457 5912) mag dan nog steeds de kroon spannen, deze debuutcd is alvast een stevige tweede plaats waard. En niet alleen omdat beide ouvertures en Schumanns originele versie van de vierde symfonie moeilijk te vinden zijn, maar vooral omdat het Swedisch Chamber Orchestra een zeldzaam meeslepende en energieke uitvoering van deze muziek ten gehore brengt.
Bart Cypers
Meer over Robert Schumann
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
