Boven alles ging de Duitse dirigent Rudolf Kempe tijdens zijn leven en vooral na zijn dood de geschiedenisboeken in als een Strauss-dirigent. Label EMI had hem gevraagd om de integrale symfonische werken van Strauss op te nemen en die cyclus is, tot op heden, nog steeds een onbetwistbare standaard. Zelfs de Britse koningin zou Kempe gevraagd hebben wanneer hij de beruchte Alpensymfonie nog eens zou komen dirigeren in het Verenigd Koninkrijk, om maar te zeggen: Kempe is er voor een belangrijk deel verantwoordelijk voor het feit dat Strauss vanaf midden 20e eeuw op het programma kwam. Dat de man graag gezien was op het Britse vasteland, bewijst deze recente dvd met twee opnames van op de Proms. Daar dirigeerde Kempe op zijn vijfenzestigste, een jaar voor zijn dood, 'Ein Heldenleben' met het BBC Symphony Orchestra, en nog een jaar eerder de negende symfonie van Antonin Dvorak met de Royal Philharmonic Orchestra, wijd verspreid als "de Nieuwe Wereld"-symfonie.

Aan zijn EMI-opname van 'Ein Heldenleben' kon Kempe in augustus 1975 niet meer tippen. Daar zat het orkest voor een belangrijk stuk tussen. Het BBC Symphony Orchestra heeft immers uitstekende solisten onder zijn leden, maar een orkest met de kwaliteit van bijvoorbeeld de Staatskapelle Dresden is dit niet. In die zin is het een eerder typisch "Proms"-orkest, dat zich niet honderd procent leent voor de vele karakters in de symfonische muziek van Strauss. Kempe haalt echter het beste in het orkest naar boven en omdat hij het werk door en door kende, slaagde hij erin de musici tijdens de repetities elk afzonderlijk te wijzen op wat hun precies te doen stond. Op die manier ontstaat niet alleen een heel heldere, transparante Strauss, maar ook in die als een machine (zo vanzelfsprekend!) ronddraait. Dankzij deze dvd kan men tevens Kempe zelf aan het werk zien, die met afgemeten gebaren zijn orkest stuurt en ruwweg drie kwartier een fysieke krachttoer levert waar hedendaagse dirigenten voor zouden terugdeinzen. Kempe wil elke beweging in de muziek sturen, zonder daarbij de eigen interpretatieve mogelijkheden van zijn orkestleden te beknotten. De dirigent is aristocratisch en zelfzeker, maar daarom geen autoritaire tiran: ondanks de totale controle voelt men een enorme gelijkmoedigheid, die zich ook uit in de niet geforceerde totaalklank van 'Ein Heldenleben'. Dat de cameraman Kempe verbeeldt als "held" door hem de eerste vijf minuten constant in beeld te laten is niet bepaald subtiel en zelfs een beetje storend, maar gelukkig wordt dit Karajan-effect later doorbroken en komen ook de andere musici in beeld. Kempe, zelf altijd bescheiden in briefwisselingen en interviews, had duidelijk geen controle over de visuele invulling van deze uitzending.

Met Dvorak associeert het hedendaagse publiek Kempe dan weer niet. Zijn cd-opname van Dvoraks negende met het BBC Symphony Orchestra is dan ook niet bepaald legendarisch, zeker omwille van de betwistbare geluidskwaliteit. Die is hier een pak beter. De toeschouwer moet helaas veel onnodig gekuch tussen (en af en toe tijdens) de delen verdragen, maar een optimale inleving staat dat nauwelijks in de weg. Kempe is immers magistraal om zien in zijn bezielde uitvoering en met zijn eigengereide klemtonen binnen dit werk maakt Kempe er samen met het Royal Philharmonic Orchestra een uiterst bijzondere Dvorak van. Alleen het misplaatste applaus na het derde deel haalt de toehoorder uit zijn trance, maar met een levendige, fantasievolle en redelijk lichte inzet van het slotdeel, trekt Kempe de luisteraar weer helemaal mee naar "zijn" nieuwe wereld.

Ook de beeldkwaliteit van deze dvd-uitgave is goed, maar de Proms-setting in de Royal Albert Hall in Londen brengt helaas met zich mee dat bepaalde musici met zonnebrillen spelen, tegen de felle belichting. Ook het rechtstaande, bewegende publiek achter de dirigent is een storende factor die een cd-opname had kunnen vermijden. Deze dvd heeft dus zijn voor- en nadelen, respectievelijk in die volgorde. Kempe aan het werk zien is immers een ware ontdekking en beter dan in deze uitvoeringen kan men hem moeilijk vinden.

Meer over V/C


Verder bij Kwadratuur

Interessante links
Agenda
Concertagenda
  • Geen concerten gevonden.