"Zijn muziek is voor mij bijna lichamelijk ondragelijk!" Zo zei Francis Poulenc ooit over de muziek van Gabriel Fauré. Maar ondanks het feit dat de twee niet altijd even goede vrienden waren, vertegenwoordigen hun oeuvres een belangrijk deel van de Franse compositieschool. Fauré en Poulenc hebben allebei hun eigen wijze ontwikkeld om met de liedkunst om te springen, en juist door deze verschillen in schrijfstijl, tekstbehandeling en onderwerpen is deze derde cd van de Nederlandse bariton Thomas Oliemans een heel interessante dwarssnede van twee belangrijke vertegenwoordigers van de Franse Mélodie. Oliemans wordt begeleid door de vermaarde pianist en begeleider Malcom Martineau - een pianist met wie hij naar eigen zeggen vanaf de eerste repetitie een perfecte samenwerking heeft gehad, iets wat op deze cd zeker te horen valt.
Om te beginnen is het repertoire dat Oliemans en Martineau brengen zeer intelligent gekozen. De liederen die ze van beide componisten brengen zijn zo uitgekozen dat de luisteraar een interessant kijkje krijgt in de stijlontwikkeling van elke componist. Uit de liederen van Gabriel Fauré kozen ze drie cycli: 'L'horizon Chimérique' is de laatste liedcyclus die Fauré schreef, en kenmerkt zich door een heel vereenvoudigde schrijfstijl en uitgedunde, bijna kale harmonieën. In 'Poème d'un jour' zit Fauré daarentegen nog helemaal in de traditie van de negentiende eeuw, met grootse gevoelens en somptueuze melodieën. De derde liedcyclus 'Mirages' die naam heeft gegeven aan de cd is dan weer een typisch impressionistisch werk, gekenmerkt door zweverige harmonieën en symbolistische teksten.
Francis Poulenc - een halve eeuw jonger dan Gabriel Fauré en lid van de avant-gardegroep Les Six - heeft een heel andere toegang tot het componeren van liederen. Poulenc experimenteerde graag met vormen en stijlen, en in zijn lichte, speelse schrijfstijl hoort men modernere invloeden van zowel Rachmaninoff als Satie en Gershwin. Toch was het serieuze en dramatische bij Poulenc nooit ver weg, zoals men in 'Chansons Villageoises' uit 1942 hoort. De cyclus opent met vrolijke thema's zoals de dorpsjongens die zich opmaken om te gaan dansen of de lente en de mooie meisjes in 'Les gars qui vont à la fête' en 'C'est le joli printemps', maar krijgt snel een heel donkere ondertoon in 'Le retour du sergent' waarin de woorden "Les pieds gonflés, sifflant du nez" constant terugkomen als een onheilsspellend thema om de luisteraar aan de perversiteiten van oorlog te herinneren. Ook in zijn tekstbehandeling haalt Poulenc graag 'special effects' uit de kast. Hij schrijft lange, brede en melodieuze zinnen zoals in 'Nous avons fait la nuit' die mooi en soms bijna operatisch overkomen, maar wisselt dit af met liederen waarin de zanger tegen een hels tempo een indrukwekkende hoeveelheid tekst opgezegd moet krijgen.
Thomas Oliemans kwam al vanaf zijn kindertijd in contact met Franse chanson, al was dit - met liederen van George Brassens en Leo Ferré - van iets hedendaagser makelij. En men hoort meteen dat dit hem geholpen heeft om dit moeilijke repertoire compleet onder de knie te krijgen. Hij brengt zelfs de moeilijkste liederen op een eenvoudige, down to earth manier, zodat ze zeker ook de neophyten in het genre en moderne luisteraars zullen kunnen bekoren. Hij is charmant en licht van stemkleur als hij de liefdesliederen in 'Poème d'un jour' zingt; donker en duister als hij 'Le Mendiant' of 'Le retour du sergent' brengt; maar het beste van al zijn de trage, soms melancholische liederen, waarin zijn mooie baritonkleur, zijn kraakheldere en ongedwongen hoogtes, zijn expressiviteit en capaciteit om lange zinnen vol te houden helemaal tot uiting komt. Ook het samenspel tussen Oliemans en zijn pianist Malcom Martineau is voorbeeldelijk. Martineau kleurt de zeer diverse begeleidingen op een meesterlijke manier, en laat alle schakeringen tot uiting komen, zodat de luisteraar echt van deze rijk genuanceerde werken kan genieten.
We kunnen hopen dat met deze mooie, intelligente en boeiende opname een nieuw liedduo geboren is dat de luisteraars nog met vele cd's en concerten zullen verwennen. In afwachting daarvan is dit pareltje alvast zeer warm aanbevolen.
Meer over V/C
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
