Het was aangekondigd als een opera, maar dan zonder verhaallijn of acteerwerk, als een Gesamtkunstwerk van muziek, woord, licht en kledij, als een ontmoeting tussen de groep Dez Mona en het barokensemble BOX. Het werd dit alles, maar nog veel meer.
Spaarzaam licht, zes muzikanten wandelen de scene op en leiden ‘Sága’ op aangeven van de harp in met een epische barokachtige ouverture. Het spreekwoordelijke doek wordt langzaam opengeschoven en de held wordt geleidelijk aan zichtbaar. Gregory Frateur stapt op: “Some of us are solitary / I Think I’m one of those”. Niet alleen Frateur of eender welk personage hij op dat moment ook mag zijn, is vanavond solitary. Elke bezoeker in de zaal zal voor het volgende uur alleen zijn met de muziek van Dez Mona, BOX en ‘Sága’.
De instrumentatie is daar zeker niet vreemd aan. Opmerkelijk is vooral dat de verschillende instrumentkleuren mooi mengen: de feeërieke harp en teorbe met de golvende arpeggio’s van gamba, het overal in passende spel van accordeonist Roel Van Camp, de bas van Nicolas Rombouts en de viool, elektrische gitaar, het klavecimbel, de buisklokken en het orgel van Tijs Delbeke. Meer nog: eigenlijk is er van “mengen” geen sprake, want ‘Sága’ klinkt alsof deze instrumenten uit verschillende tijdvakken en tradities al eeuwen samen gebruikt worden. Op geen enkel moment doen de combinaties geforceerd aan, wat het verhalende karakter van de muziek maximaal doet uitkomen.
De muziek van ‘Sága’ roept geesten op van barokke polyfonie en recitatieven, van de canzones van Gabriëli (wanneer Delbeke naar de trombone grijpt), de repetitieve John Adams of de donkere pop van Venus. Geesten die buitengewoon mooi gekaderd worden door wat er op podium te zien is. Dat er gespeeld zou worden met licht en kostuums was uitvoerig aangekondigd, maar eigenlijk ook een reden om achterdochtig te worden. Alsof de muziek op zich te zwak zou zijn om gedurende een uur te boeien. Niets van dit alles bij ‘Sága’. De grote klasse van de bescheiden inbreng van kostuums (voor wie ver weg zat: wit hemd en zwarte rok) en licht (tientallen kleine lampjes als achterwand, enkele goedgeplaatste spots in een beperkt aantal kleuren en een zonachtige structuur van concentrische lichtcirkels) was dat ze niet opvielen. Of althans niet de aandacht trokken. Hierdoor hielpen ze de luisteraars om zich te focussen op de muziek, een kunststuk van bescheidenheid en efficiëntie waar veel grotere producties een puntje aan kunnen zuigen.
De perfecte voorstelling? Niet noodzakelijk: bij aanvang zitten de gamba en de buisklokken iets te veel in het geluid, Frateur intoneert in het begin van ‘Heavy Hearted Land’ wat twijfelachtig en de tijdens de bassolo van hetzelfde stuk zijn enkele dingen te horen die – hoewel best verrassend – toch wat onvoorzien aandoen. Daar tegenover staat dat enkele mindere momenten van de cd op het podium knap weggewerkt worden. Frateurs falsetstem in ‘Bright Life – Part I’ klinkt op het podium van deSingel veel vrijer en natuurlijker en de ritmische klavecimbeldrive van ‘A Part of Our Dreams’ werkt beter: spontaner en overtuigender.
Door het in elkaar laten overlopen van sommige nummers krijgt de voorstelling een sterke spanningsboog die enkel gebroken wordt door het applaus na de songs. Hoe goed doordacht er met dit gegeven omgesprongen wordt, blijkt wanneer midden in ‘Now it is Still’ de daad bij het woord gevoerd wordt en de muziek seconden lang stil gelegd wordt. Of wanneer iets voorbij halfweg het thema van ‘Bright Life – Part I’ terug opduikt in ‘Bright Life – Part II’, maar dan in een canonische verwerking. Alsof de tweede acte van ‘Sága’ wordt ingezet met opnieuw een kleine ouverture.
Met het titelnummer ‘Sága’ wordt de voorstelling afgerond, waarbij het publiek terug thuis komt na een bij momenten bloedstollende reis. Het refrein “Somewhere along the road” begeleidt de bezoekers naar het einde met een intensiteit die de impact van ‘Who Knows Where the Time Goes’ – de verstilde slottrack van Dez Mona’s ‘Pursued Sinners’ – benadert.
De herneming van ‘Bright Life – Part I’ als bisnummer moet niet, zeker niet op de reutelende manier waarmee Frateur de laatste klank afwerkt. De magie van wat ervoor te horen was, heeft dat niet nodig, maar misschien willen de geplogenheden van de gewone concertcultuur ook wat? Hoe dan ook: het verandert niets aan het feit ‘Sága’ een productie is die uren later nog aan elke individuele bezoeker kleeft.
Wie de voorstellingen in Flagey en deSingel gemist heeft, kan nog terecht in Vooruit (9 februari), de Stadsschouwburg in Kortrijk (9 mei) en op de operadagen in Rotterdam. Wie zeker wil spelen, wacht best niet te lang met bestellen, want de kans dat de halve Rode Zaal van deSingel op dit eigenste moment aan de digitale lijn hangt om een tweede trip met ‘Sága’ te boeken, is niet denkbeeldig.
