Jazz Middelheim 2009 - Dag 3

---

Zaterdag was op Jazz Middelheim retrodag met een eerbetoon aan Chet Baker, een nostalgische terugblik op de hardbop en een triomftocht van de peter van dit festival. Een zekerheid daarbij was alvast dat het talrijk opgekomen publiek vaker zou rechtstaan dan neerzitten: staande ovaties lijken op zo'n dag wel een nationale sport.

Het hardbopseptet The Cookers heeft haar naam ontleend aan het Blue Note-album 'The Night of the Cookers' van Freddie Hubbard. Buiten een nummer van deze laatste bestond hun repertoire echter volledig uit eigen composities. De set was dus niet zomaar een rondje nostalgie, maar wat er voor in de plaats kwam was ook niet bijster indrukwekkend. Trompettist Eddie Henderson zette een futloze performance neer, altsaxofonist Craig Tardy had duidelijk moeite om in de eerste helft zijn draai te vinden en bassist Cecil McBee broddelde dat het een lieve lust was in de intro van Hubbards 'The Core'. Billy Harper had duidelijk nog wel de force in huis, maar niet de ideeën om er iets mee te doen: zijn overblazen en verwoed doorjekkeren bleven bijgevolg aardigheidjes waarachter een gebrek aan inspiratie schuilging. Er was altijd wel iets dat niet goed zat. De solo's hadden vaak weinig richting waardoor ze niet meer werden dan het risicoloos volspelen van de solotijd. Aan de bij momenten erg dynamische ritmesectie zal het echter niet gelegen hebben: vooral drummer Billy Hart porde zijn solerende collega's geregeld aan om een tandje bij te steken. Helaas ging het ook bij hem af en toe aardig fout en kwam hij ritmisch soms ergens anders uit dan waar hij eigenlijk had moeten zijn.

Heel anders ging het er aan toe bij de enige band die zaterdag wat uit de spreekwoordelijke toon viel: het trio MSG, met de Amerikaanse opkomende altsaxofonist Rudresh Mahanthappa, Octurn-drummer Chander Sardjoe en de Ierse bassist Rona Guilfoye. Mahanthappa klonk heel beweeglijk, had een heldere toon en een elegante stijl. Hij weerde het overblazen, speelde haarzuiver en kon bij momenten razendsnel uit de hoek komen. De souplesse van de Amerikaan werd mooi aangevuld door Guilfoyes akoestische basgitaar. Deze liet een lichtvoetige maar strakke articulatie horen, gekoppeld aan een indrukwekkende virtuositeit ten dienste van het geheel. Dat Sardjoe afgemeten kan meppen had het publiek van Jazz Middelheim twee dagen eerder al kunnen horen en hij klonk in deze triocontext niet anders. Wie in de bezetting altsax, bas en drums op de proppen komt met technisch straffe toeren, muziek vol tempoveranderingen, hoekige ritmes en dito melodieën – Mahanthappa's Indische roots – ontsnapt in België natuurlijk niet aan een vergelijking met Aka Moon (niet voor niets een band die ook sterk vertrouwd is met Indische muziek). Het is dan ook in deze rayon dat de indrukwekkende muziek van MSG geplaatst mag worden. Aanvankelijk was het verschil met het Belgische trio duidelijk: MSG miste de speelsheid en het euforische van Aka Moon. Het gat helemaal dichtrijden was niet aan de orde, maar het verschil werd wel kleiner toen de groep geleidelijk aan relaxter ging spelen. Vooral Mahanthappa gooide de remmen los en kwam gretig en energiek uit de hoek. Wanneer zijn twee collega's dan begonnen meepompen was het alle hens aan dek en raasde het trio door zijn set. Dat het samenspel van de groep niet altijd even strak zat (bas en drums misten elkaar even aan het einde van 'Enhanced Performance') en de gelijkenissen met Aka Moon wel erg duidelijk waren, mag hen vergeven worden. De eerste cd van MSG verschijnt pas in januari. Daarmee hebben deze relatief jonge muzikanten nog ruim de tijd en het krediet om een eigen geluid te vinden. Na het jonge geweld was het weer tijd om enkele decennia terug te schakelen. Eenentwintig jaar geleden overleed de Amerikaanse trompettist Chet Baker. Een pianoloos kwartet met trompettist Enrico Rava, bassist Ricardo del Fra, drummer Aldo Romano en gitarist Philip Catherine kwam voor Chet Mood grasduinen in het Baker-repertoire en bracht herkenbare songs van 'Bernie's Tune' tot het onvermijdelijke (maar daarom niet minder fraaie) 'My Funny Valentine'. Het was duidelijk de bedoeling het werk van een groot man te eren – niet om de geschiedenis te herschrijven of te herbelichten. Voer voor traditionalisten dus, waarbij de aanwezigheid van de boeiende Enrico Rava voor verrassingen had kunnen zorgen. Jammer genoeg verkeerde de trompettist niet in bloedvorm. Het spelen kostte hem zichtbaar moeite: hij miste aardig wat noten, zette onverklaarbaar hard aan, brak zinnen plots af en zijn warme toon ging geregeld de mist in door de versterking. In 'Bernie's Tune' ging het aanvankelijk wat beter en het was bijzonder leuk om te horen hoe Rava melodisch materiaal uitwisselde met Catherine. Die laatste zat duidelijk beter in zijn vel en liet horen hoe vertrouwd hij was met het gespeelde materiaal. Vooral in het begin van het optreden sprong hij er bijzonder vrij mee om en durfde hij gevarieerd uit de hoek komen: melodische, stevige akkoorden en zelfs vlagen dissonantie maakten dat zijn gitaarsolo's heerlijk soepel uit de speakers vloeiden. Daarvoor kon Catherine overigens ten volle steunen op de romig klinkende begeleiding van del Fra en Romano. Zonder zichzelf te willen manifesteren zorgden die twee voor een achtergrond waartegen de muziek die zo met Baker verbonden is mooi tot haar recht kwam. Voor het laatste optreden hield het Middelheimpubliek zich aan zijn gewoonte om de centrale artiest een staande ovatie te geven nog voor deze een noot gespeeld heeft. De man in kwestie was dan ook Toots Thielemans, peter van het festival en nog steeds dé publiekstrekker bij uitstek. Zijn jaarlijkse passage op Jazz Middelheim wordt muzikaal verantwoord door hem telkens te programmeren in een andere setting. Dit jaar werd Thielemans aanvankelijk aangekondigd met pianist Danilo Perez – een intrigerende combinatie. Perez moest echter afzeggen en werd vervangen door een trio met pianist Karel Boehlee, drummer Hans van Oosterhout en bassist Hein van de Gyen. Zo belandde Thielemans in een voor de hand liggende setting zonder meerwaarde voor het festival. Geen verkeerd woord over de muzikanten, want Boehlee deed meer dan rond de melodie fladderen (hij kwam zelfs enkele malen erg stevig en persoonlijk uit de hoek) en het duo van de Gyen – van Oosterhout blijft tot nader order de hardst swingende tandem van de Lage Landen. Meer dan ooit zat het programma vol met ballads van 'I Loves You Porgy' tot Paul Simons 'I Do It For Your Love'. Thielemans hield vast aan zijn routines: hij vertelde nog maar eens dat het voor hem allemaal begonnen was met een plaatje van Louis Armstrong, droeg 'For My Lady' op aan zijn vrouw en speelde 'Bluesette', 'What a Wonderful World' (met de obligate mistige synthesizer, maar niet half zo pakkend als wanneer hij deze klassieker speelt met Kenny Werner) en 'Ne me Quitte Pas' in de geijkte volgorde. Thielemans' solo's worden elk jaar korter en de scherpe randjes zijn er ondertussen ook allemaal af, maar desondanks vliegt een optreden van hem voorbij. Sommige dingen blijven gewoon mooi, zoals de stops in 'Slow Please' of zijn soloversie van 'Round Midnight' die overgaat in een 'Straight No Chaser' door het kwartet. Thielemans had weinig reden om zich te schamen, zeker in vergelijking met enkele jongere "oudjes" die diezelfde dag te horen waren. Desondanks is het te hopen dat hij volgend jaar toch in een meer gewaagde bezetting aantreedt.

De beschermde werken kunnen door de internetgebruiker gratis geconsulteerd worden, met uitsluiting van verdere reproductie en/of openbare mededeling ervan. Deze site wordt onderhouden conform de afspraken met de Belgische auteursrechtenvereniging SABAM.
Gebruiksvoorwaarden | Contactgegevens | Mobiel | Ontwerp en realisatie: Studio Hert