Geen mens die er onder uit komt: ouderdom. Zeker niet Claudio Abbado, de Italiaanse dirigent die volgens sommigen tot de laatste groten van de oudste generatie nog levende dirigenten behoort. Dit bijna tachtig jaar oude genie werd in het jaar 2000 gediagnosticeerd met maagkanker en het zag er even slecht uit voor de man, maar inmiddels verklaart hij zich opnieuw in goede gezondheid. Hoe dan ook blijft Abbado een zeer actief dirigent, hoewel Brussel al lang aan het wachten is op een volgende passage van het icoon. Doorheen zijn carrière maakte Abbado, onder andere als chef bij de Berliner Philharmoniker, heel wat muzikale vrienden en zijn Lucerne Festival Orchestra, in 2003 opgericht, is een verzameling van alle grootse musici die Abbado de eer bewijzen van eenmaal per jaar, in augustus, een aantal concerten te geven met hun vriend en beschermeling, op zijn eigen vraag. Dit orkest wordt door sommigen het beste ter wereld genoemd, maar van de recente bezetting die Abbado speciaal op de been bracht, bestaan nog maar weinig opnames en het orkest gaat niet op tournee. In officieuze rankings ontbreekt de groep muzikanten dan ook meestal en de naam van het orkest is inmiddels een mythe geworden. Het zegt bijvoorbeeld iets dat alle concerten die Abbado met zijn orkest deze zomer zal geven, reeds uitverkocht zijn, terwijl voor andere grote orkesten zoals het Koninklijk Concertgebouworkest onder Mariss Jansons (die op datzelfde festival zal aantreden in minstens even interessant repertoire) nog tickets te verkrijgen zijn.
Deze dvd-opname met de negende symfonie van Gustav Mahler werpt dus eerst en vooral de vraag op: is dit orkest zo goed als de hype doet vermoeden? Duidelijk wel. Abbado ronselde musici uit kamermuziekmilieu's en bracht de beste houtblazers ter wereld samen om in gemoedelijk verband collectief te musiceren. De rust die van Abbado ook op de muzikanten afstraalt, is ongezien voor een live-concert, en dat dan nog in de gigantische muziekzaal van Lucerne, voor het oog van gulle geldschieters en een arsenaal aan camera's. Werkelijk niets loopt fout in deze interpretatie, en dat lijkt omdat de muzikanten niet het gevoel hebben dat ze dit moeten doen voor hun dirigent, maar omdat ze het zelf ook graag willen. Er spreekt geen dwangmatigheid of krampachtigheid uit de manier waarop het festivalorkest een van Mahlers mooiste partituren onder handen neemt: alles is gracieus en wordt in een vloeiende beweging vertolkt. Daarin schuilt misschien ook de paradox van deze opname: waar de symfonie in het eerste en het laatste deel erg donker gaat kleuren, houdt Abbado het geheel behoorlijk verteerbaar. Hij zoekt de karakteristieke zwaarte niet op, maar wil Mahler vanuit een muzikaal oerinstinct aanpakken. Op die manier beweegt hij weg van de opnametraditie, die bombast en tranerigheid naast elkaar plaatst, bovenal in deze symfonie. Net als Antonio Pappano bij de release van zijn recente interpretatie van Mahlers zesde zei: de muziek zelf wordt al te vaak bedolven door het verhaal, terwijl het andersom zou moeten zijn.
Ook bij Abbado is het dus de muziek die aan zet is. Niets geforceerd of gekunsteld, maar alles vanuit het aanvoelen, de intuïtie van iemand die de muziek door en door kent. Sommigen zullen in deze superieure opname misschien de grote catharsis missen, maar wie volhardt en de interpretatie meerdere keren uitprobeert, krijgt iets veel gevoeliger, troostender en subtieler in de plaats. Tegelijk neemt Abbado het risico van bij het slot een onaards traag tempo te nemen, om de muziek totaal tot stilstand te brengen. De laatste noot is uitgestorven, de dirigent ontspant zich, maar het publiek blijft bijna drie minuten muisstil. Daarna regent het niet alleen bloemen van de balkons op de musici, maar ook bravo's uit de zaal, en, waarom ook niet, een minutenlange staande ovatie. Als toeschouwer wordt je alleen maar mee opgetild door te voelen hoe Abbado's genie live wordt geapprecieerd. Melomanen die zich dus niet tijdig een ticket richting Zwitserland konden aanschaffen voor deze zomer: de dvd-opname bij Accentus (met als extra het eerste deel van de symfonie volledig gefilmd met Abbado zelf in het vizier) kan soelaas bieden!
