Het symfonische oeuvre van de Finse componist Jean Sibelius zit vervat in zeven symfonieën en een half dozijn symfonische gedichten gebaseerd op de Finse nationale 'Kullervo' sage. Hoewel Sibelius' muziek, noch in zijn eigen tijd, noch tegenwoordig door iedereen even geapprecieerd werd, kan niemand de bijdrage ontkennen die hij met zijn composities geleverd heeft in de ontwikkeling van de symfonie. Hoewel hij atonaliteit en modernistische experimenten aan het begin van de twintigste eeuw radicaal afwees, verwezenlijkte hij in de structuur en vorm van zijn symfonische werken grote vernieuwingen. De drie werken op deze plaat, opgenomen tussen 1975 en 1980 geven een overzicht van Sibelius' meest bekende en meest toegankelijke werken.
Het symfonische gedicht 'En Saga' werd geschreven in 1892 en baseert zich inhoudelijk en muzikaal op Scandinavische volksmuziek en legendes. De vijfde symfonie is een van Sibelius' meest gespeelde composities. Haar grotendeels zonnige karakter en heroïsche toon staan in contrast met de er aan voorgaande, donkere vierde symfonie. Dit hele werk lijkt voort te komen uit een enkel kernmotief, dat in verscheidene vormen en gedaantes aan de basis ligt van de drie delen. De zevende symfonie, tot slot, Sibelius' laatste, is een werk in een enkel ononderbroken deel, al tekenen er zich schaduwen in af van de klassieke vierdelige symfonische structuur.
De vijfde symfonie begint heel sfeervol, met dichterlijke soli in de hobo's, klarinetten en hoorn die als uit het niets naar de voorgrond treden maar Colin Davis slaagt er niet in om die oerkracht, dat ijzersterke dat Sibelius' muziek in een echt goede uitvoering met slechts enkele noten kan oproepen, overtuigend weer te geven. De finale van deze symfonie behoudt een druk, lichtvoetig karakter dat de muziek soms meer het aanzicht van een scherzo geeft. Momenten van zorgeloze vreugde, zoals aan het begin van het scherzo (dat zonder pauze uit het eerste deel voortkomt) of in het openingsdeel van de symfonie komen dan wel heel muzikaal en verzorgd over. Gedreven momenten, of ze nu luid zijn en van een vol orkest gebruik maken of zacht klinken en drijven op haastige tremolo's in de strijkers, komen heel knap over. Zelfs de koraalmelodie in de hoorns in de finale van de vijfde symfonie wordt vrij vlotjes gespeeld, zonder dat Colin Davis veel blijft hangen op momenten van climax. Ook in de zevende houdt Colin Davis een vlot tempo, met een elegantie die weinig bij Sibelius te horen valt. Het symfonische gedicht 'En Saga' is niet een van Sibelius' meest bekende composities maar krijgt hier een overtuigende interpretatie mee, die veel inspiratie vindt in de (dans)ritmes van de Finse volksmuziek. Een knappe ostinato cello lijn houdt deze muziek bewogen. Een minpuntje van de uitvoering zijn de snijdende trompetten die boven het orkest uitschetteren maar weinig briljantie of klankrijkdom tentoon spreiden. Dit neemt veel charme weg op plaatsen als de finale van de zevende symfonie of het einde van het eerste deel van de vijfde.
Dit is een goede introductie tot het symfonische werk van Sibelius, met drie bekende en karakteristieke werken van de componist. De orkestklank bereikt niet steeds het niveau dat men vandaag gewoon is maar de uitvoering zelf kan best gesmaakt worden, al moet Sir Colin Davis in een Sibelius-specialist als Leif Segerstam, die deze muziek nog een extra dimensie kan verlenen, ontegenzeggelijk zijn meerdere erkennen.
Meer over Jean Sibelius
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
