Dat Haydn 'de vader van het strijkkwartet (en natuurlijk ook van de symfonie) wordt genoemd, is nauwelijks overdreven. Die genres bestonden al maar Haydns levenslange aandacht eraan transformeerden zowel symfonie als strijkkwartet van luchtige, vrijblijvende stukjes ontspanningsmuziek naar wat aanzien werd als het hoogtepunt van compositievaardigheid. In een anthologie van Haydns kwartetten (hij schreef er 67, gebundeld in 16 opusnummers, doorgaans met zes kwartetten per reeks) is het Duitse Schuppanzigh kwartet toe aan haar tweede cd, met daarop drie kwartetten uit drie periodes in Haydns leven. Het relatief vroege kwartet is dat in d mineur, opus 9 nr. 4, een van Haydns 'sturm und drang' werken met hun tragische ondertoon. De andere kwartetten zijn eentje in D majeur, opus 64/5 en een laat kwartet in G majeur, opus 77/1. Dat laatste kwartet dateert uit 1799, rond de tijd waarop Beethoven zijn eerste stappen in het genre zette.
Er is veel bewonderingswaardigs aan deze uitvoering maar uitmuntende uitvoeringen laten zich niet zo eenvoudig beschrijven en dat is hier ook zo. Het is gemakkelijk om het vlekkeloze samenspel te vernoemen, in de finale van het kwartet in d mineur bijvoorbeeld of de vlotheid waarmee de vier muzikanten bij elkaar fraseringen, rubato's en allerhande tempoveranderingen aanvoelen en daar dan op inspelen. Net zo gemakkelijk is het om op te noemen hoeveel verschillende karakters deze uitvoering in zich meedraagt. Het 'moderato' van het kwartet in d mineur klinkt ernstig en bedachtzaam, opvallend voor zo een vroeg werk terwijl het eerste deel van het D majeur kwartet briljant open bloeit, dankzij eerste violist Anton Steck die het met een hoge melodielijn boven de drie andere muzikanten uitzingt. Het langzame deel van het kwartet in G, opus 77/1 zou zo uit een laat kwartet van Beethoven kunnen komen, dankzij de diepe, gevoelige interpretatie van het Schuppanzigh kwartet. Het ensemble tilt wat nog steeds ontspanningsmuziek was, naar een volledig ander niveau.
Deze drie kwartetten lopen gesmeerd, de muzikanten zijn perfect op elkaar ingespeeld en Haydns muziek wordt stijlvol maar volkomen natuurlijk vorm gegeven. Kortom, dit is een prachtige opname die Haydns muziek die extra glans meegeeft die eigen is aan bijzonder geïnspireerde uitvoeringen.
Meer over Joseph Haydn
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
