Steeds meer wordt het gedaan: de pianosonates van Beethoven op bijvoorbeeld een week tijd integraal live uitvoeren. Ter promotie van hun volledige opnames deden Paul Lewis en HJ Lim onlangs nog een paar Europese steden aan en over acht avonden gespreid zal Jean-Bernard Pommier binnenkort hetzelfde doen in Flagey. Wetende welke technische eisen dit repertoire aan een solist oplegt, is het bijzonder dat muzikanten onder een dergelijke titanenarbeid hun schouders willen zetten. Nog een stap verder gaan echter diegenen die de werken niet alleen live willen uitvoeren, maar ook voor een live-opname kiezen. Zo is er volgens François-Frédéric Guy geen Beethoven zonder publiek, en in (per definitie artificiële) studio-omstandigheden beweert hij niet dezelfde intensiteit aan evenveel spontaniteit te kunnen koppelen. Is dat het recht proberen praten van een kromme realiteit, met name dat de middelen niet voor handen zijn om hem een paar weken studiotijd cadeau te doen? Misschien. Anderzijds maakt de solist ook daadwerkelijk keuzes die dicht bij de live-uitvoering staan. De geluidstechnische kuisheid van het doorsnee studiowerk van tegenwoordig staat in schril contrast met het groteske dat Guy hier en daar durft opzoeken. Zo kan men stellen dat zijn kleurrijke visie op Beethovens integrale piano-oeuvre (want ook de pianoconcerti nam de solist intussen onder handen) misschien toch wel vaart bij een direct contact met het publiek.
Het laatste van de drie werkelijk fantastisch vorm gegeven delen die onder vlag van Zig-Zag Territoires werden uitgebracht, focust op de vroegste zowel als op de laatste sonates. Het is een fantastische vondst om op deze manier de cirkel rond te maken: door te beginnen bij de Beethoven die uit de klassieke traditie te voorschijn kwam, om te eindigen met de man die precies die hele erfenis een nieuwe wending zou geven, zich er zelfs volledig boven zou verheffen. Met het contrast tussen de allervroegste en allerlaatste sonates benadrukt Guy echter het continuüm in dit oeuvre: er is geen duidelijk breukpunt tussen “vroeg” of “later”, Beethoven was een figuur in continue ontwikkeling. Precies zo heeft Guy zijn serie ook benaderd: op zoek naar consistentie, naar een eenheid in verhaal, naar een overheersend karakter dat als “Beethoveniaans” zou kunnen omschreven worden. Betekent dit dat alle sonates dan eender klinken? Natuurlijk niet: Guy, wiens muzikale carrière grotendeels aangestuurd werd door een fascinatie voor Beethoven, begrijpt dat het opus 2 met meer vermetele vingers moet worden uitgevoerd dan de totale stagnatie in het opus 111. Van beide brengt hij een overtuigende lezing: overigens consistent, helemaal niet monotoon.
Evident is dat drie sonates als vanzelf uit dit laatste volume oplichten. Het ‘Hammerklavier’ bestaat ondertussen al in drie verschillende versies van Guy op cd, met deze laatste als prachtige synthese van de elementen waar de interpreet in Beethoven naar op zoek gaat. Hij verbindt de schoonheid aan de oppervlakte aan een enorm groot emotioneel engagement. Zoals eerder gezegd zou het precies daarom belangrijk kunnen zijn dat hierbij publiek aanwezig is: om via de abstracte weerstand van de gemiddelde luisteraar te komen tot een grotere investering ten aanzien van de muziek zelf. Wat Guy op die manier uit het opus 106 oprakelt, is niet zomaar een mastodont uit het pianorepertoire, maar ook (en misschien vooral?) een poëtische ontleding van de scherpe uitersten van een menselijke psyche. ‘Les Adieux’ vat Guy dan weer met een tikkeltje stoutmoedigheid op: hij benadrukt dat het Beethoven niet om de sentimentaliteiten te doen was en daardoor wordt dit een afscheid met humor. Tranen en een glimlach: het zijn twee polen die elkaar in Beethovens oeuvre voortdurend raken. Tot slot, in het opus 111, maakt Guy het niet pikzwart. Er blijft een pad naar de toekomst open, dat de componist zelf niet meer zou bewandelen. Een dergelijk testament staat aan het eind van dit alweer geslaagde volume. Jammer blijft echter dat de publieksgeluiden niet konden worden weggemoffeld. Op geconcentreerde momenten wordt de magie doorbroken door geschuifel of gehoest. Hoe miniem ook: ze doorprikken de droom van een Beethoven in de vierde dimensie, en halen Guy vanuit zijn universum terug naar de alledaagse werkelijkheid.
