Hindemith deed ooit eens de uitspraak "Als mensen samen muziek maken, kunnen ze geen vijanden zijn – toch niet zolang de muziek duurt", en dit zou een pracht van een onderschrift zijn bij dit West-Eastern Divan Orchestra, een jeugdorkest dat jongeren uit Israël en Palestina (met Andalusische Spanjaarden als versterking) bij elkaar brengt. Het idee werd in 1998 geboren, tijdens een samenwerking tussen de Joods-Amerikaanse dirigent Daniel Barenboim en de Palestijn Edward Said. De titel zelf verwijst naar een verzameling gedichten van Johann Wolfgang von Goethe, een van de eerste Europeanen die een actieve interesse toonde in de Arabische cultuur. Voor oorlog normaal leven onmogelijk maakte, was Palestina dan weer een van de meest westers gerichte delen van het Midden Oosten. De liefde voor klassieke muziek leeft er nog steeds en dat bewijst deze derde cd van het orkest, met daarop heel toepasselijk Beethovens negende symfonie die live werd opgenomen in de Philharmonie in Berlijn.
Barenboims interpretatie probeert niets nieuw uit. Deze symfonie wordt op een heel traditionele manier gespeeld, met bijvoorbeeld een traag deel dat alle rust van een adagio uit een symfonie van Mahler uitstraalt. Zelfs een dosis portamento in zangerige passages is de strijkers niet vreemd. Ook het eerste deel bezit eerder een tijdloze, monumentale kwaliteit, als een grote kathedraal. De coda van dit eerste deel, die zo statig en dreigend naar een climax opbouwt, heeft de grootsheid van Bruckners muziek. Het orkest speelt met een brede klank, die warm maar niet heel doorzichtig is, alsof de scherpe kantjes zorgvuldig van Beethovens muziek gevijld werden. In het laatste deel echter, komen zowel orkest als koor werkelijk overweldigend over. Want het koor van de Duitse Staatsopera zingt zoals dat een operakoor betaamt: overtuigend en krachtig.
Bij de zangers blinkt bas René Pape uit, die heel soepel en verstaanbaar zingt, met een warme, zuivere laagte, en doorgaans heel vloeiend en natuurlijk, zonder overdreven maniërisme. Tenor Burkhard Fritz zingt ook heel natuurlijk, maar ademt wat vaak in zijn eerste solopassage (in de 'turkse mars' van het laatste deel) waardoor hij in het begin een beetje verkapt overkomt. Hier en daar kom je als luisteraar echter enkele balansproblemen tegen, zo domineren de hoorns bijvoorbeeld enkele delen uit het scherzo wat teveel, maar de kracht van de hele kopersectie in de hoekdelen maakt dan weer veel goed. En omdat deze cd live werd opgenomen, hoor je hier en daar enkele kleine (intonatie)probleempjes maar dat maakt dan weer net de charme van een live-opname uit.
Deze negende van Beethoven is een werk dat de boodschap van dit West-Eastern Divan Orchestra als geen ander verklankt. Het is echter ook een van de meest bekende klassieke werken en hoewel dit een verdienstelijke opname is, erg monumentaal, is het ook niet moeilijk om uitvoeringen te vinden die net dat ietsje meer hebben.
Meer over Ludwig van Beethoven
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
