Beethovens derde symfonie deed heel wat stof opwaaien toen hij in 1803 voor het eerst uitgevoerd werd. Om te beginnen was er de lengte, want dit was een symfonie die groter en langer was dan welke andere dan ook. Dan was er de vrije manier waarop Beethoven zich van de klassieke vormen en proporties bediende en natuurlijk de buitenmuzikale connotaties die met dit werk verbonden waren. De 'Eroica' symfonie, zoals hij bekend raakte, werd oorspronkelijk opgedragen aan Napoleon Bonaparte, die voor Beethoven de idealen van de Franse revolutie verpersoonlijkte, maar toen die zich een jaar later tot keizer liet kronen, schrapte Beetoven elke referentie aan hem en hield het neutraler op 'opgedragen aan een groot man'. De invloed van Franse revolutionaire muziek is echter nog steeds duidelijk aanwezig in de symfonie, vooral in het trage tweede deel, dat in de vorm van een begrafenismars – een favoriet genre in het revolutionaire Frankrijk – geschreven werd.
Deze opname werd live gemaakt, met een minimum aan knip- en plakwerk en als toemaatje krijgt de luisteraar er nog Beethovens tweede 'Leonore' ouverture bij. Deze ouverture werd gecomponeerd voor de oorsponkelijke versie van zijn enige opera die toen nog niet 'Fidelio' heette, maar 'Leonore, of de triomf van de echtelijke liefde', over een vrouw die, als man verkleed, haar echtgenoot bevrijdt uit de gevangenis. De ouverture beeldt dit verhaal op summiere wijze uit, wat haar meer dramatische draagkracht geeft dan de uiteindelijke 'Fidelio' ouverture, die beknopter is.
Vinnige accenten en een overwegend lichte klank geven de hoekdelen en het scherzo vand e symfonie een heel energiek, vrolijk karakter mee. Ook op deze cd laten de strijkers van het LSO horen wat ze waard zijn, met duidelijk verstaanbare begeleidingsmotiefjes in het eerste deel (geen wazige, wollige textuur in de lage strijkers maar een uiterst transparant orkestraal weefsel waarin elke noot perfect hoorbaar is). De fuga, als climax van het trage deel, klinkt dan weer dramatisch en innerlijk verscheurd, met lange, uitgesponnen melodielijnen in de strijkers, die daar volledig 'vlak', zonder vibrato spelen. De hele cd klinkt trouwens verbazingwekkend fijn afgewerkt. Het geweld van de andere opnames uit de reeks (en dan denken we in de eerst plaats aan de vervelende zevende symfonie) doet hier een stapje opzij voor een iets kleinere, meer bescheiden klank. Een leuke vondst is het trompetsignaal in de 'Leonore' ouverture, dat klinkt alsof de trompetist ver achter de bühne opgesteld staat.
Zelfs binnen een reeks opnames die een hoog niveau aanhoudt, is dit een erg geslaagde cd. Het LSO speelt transparant en heel verzorgd en Haitinks zet een interpretatie neer die fris en jeugdig overkomt.
Meer over Ludwig van Beethoven
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
