Als de grote internationale orkesten er een hebben, dan wil de deFilharmonie er ook een: een eigen label. Het Royal Concertgebouw Orchestra Amsterdam, de London Symphony Orchestra, het Mariinsky, de San Fransisco Symphony en nog een hele resem andere ensembles: stuk voor stuk hebben ze het heft in eigen handen genomen en beheren ze hun discografie voortaan zelf. Zo verging het vorig jaar ook deFilharmonie, dat besloot niet langer afhankelijk te willen zijn en rechtstreeks haar opnames tot bij het publiek wilde brengen. Overigens verbond de orkestleiding meteen drie pijlers aan de oprichting van het eigen label: een voor het standaardrepertoire, een voor volk van eigen bodem en een voor hedendaagse componisten. A-List heet de categorie waarbinnen inmiddels Strauss’ ‘Eine Alpensinfonie’ en Mahlers eerste symfonie zijn verschenen. De bedoeling is om telkens gerenommeerde dirigenten hun visie op klassiekers te laten vertolken en begonnen werd bij chefdirigent Edo de Waart, die na omwegen langsheen zowat alle continenten inmiddels terug in de Lage Landen vertoeft. Als assistent van Leonard Bernstein en Bernard Haitink was de Waart de Nederlandse hoop op een nieuwe dirigent in de hoogste regionen van de klassieke muziek, maar zijn favorietenrol heeft de man nooit helemaal kunnen waarmaken. Inmiddels is men in deze streken echter dankbaar voor de terugkeer naar zijn bakermat: als het orkest meewil, kan men in de plaatselijke concertzalen immers weer glorierijke interpretaties aanhoren.

Van een zeldzame kwaliteit is niet de nog altijd zeer gedegen interpretatie van deFilharmonie, wel de uitzonderlijk prozaïsche, inspirerende cd-tekst die Tom Janssens bij de opname schreef. Hij neemt de lezer/luisteraar echt bij de hand en loodst die op literair bijzonder smakelijke wijze doorheen Strauss’ laatste symfonisch gedicht, daarbij veel oog hebbend voor de filosofische betekenis die aan de ontwikkelingen binnen dit werk moet toegekend worden. Immers gaat het concept voor ‘Eine Alpensinfonie’ terug op het noodlottige leven van de Zwitserse kunstenaar Karl Stauffer, dat de componist wilde herwerken tot het slotdeel van zijn trilogie tragische kunstenaarsportretten, waarvan ‘Don Quixote’ en ‘Ein Heldenleben’ de eerste twee delen vormen. Onderweg kruiste Nietzsche echter (alweer) Strauss’ pad en ontstond het plan om een stuk te schrijven dat ‘Der Antichrist’ zou heten, als metafoor voor de menselijke verheffing via arbeid. Hierin echoot Zarathustra nog altijd in de verte, die de berg aangrijpt om de menselijkheid als conditie te kunnen overschouwen. Uiteindelijk is ‘Eine Alpensinfonie’ dus veel meer dan een romantisch lofzang op Alpenschoon: veeleer symboliseert het de lijdensweg van de kunstenaar, die zich naar de top moet hijsen om naar beneden te kunnen blikken – omdat de kern in de afgrond ligt.

Was het om de kosten te drukken of bij wijze van statement dat deFilharmonie de Alpensymfonie live wilde opnemen? Hoe dan is het deze cd niet aan te horen dat er slechts opnames werden gemaakt op twee opeenvolgende dagen tijdens publieke concerten in de Elisabethzaal in Antwerpen. Wel is het nachttafereel aan het begin niet even mystiek geladen als zou kunnen, en hebben een aantal houtsolo’s binnen het werk geen compromisloze richting. Ook de stilte voor de storm klinkt bij een Thielemann of een von Karajan nog dreigender. De afdaling, begeleidt van donder en bliksem, kan nog demonischer, de vaart van het orkest diabolischer. De gevaarlijke momenten op de gletsjer zijn daarnaast niet wankel genoeg: de stabiliteit had nog meer mogen onderuit gehaald worden. Dergelijke voorbeelden zijn er genoeg aan te halen als het gaat om deze opname, maar in haar geheel staat ze wel stevig in haar schoenen. Edo de Waart heeft immers niet alleen oog voor de afzonderlijke hoofdstukken, maar weet (niet perfect, wel tot op zekere hoogte) een overkoepelende boog te spannen. Zijn interpretatie is zeker niet van de grootte-orde van een Bernstein of een Haitink, maar bij momenten raakt hij wel degelijk aan een onaardse schoonheid.

Meer over Richard Strauss


Verder bij Kwadratuur

Interessante links
Agenda
Concertagenda
  • Geen concerten gevonden.