Natuurlijk is het logisch dat hedendaagse componisten, wanneer ze voor gitaar schrijven, naar het elektrische exemplaar grijpen. Met alle technische mogelijkheden en de dankbare verwijzingen die gemaakt kunnen worden naar de rockmuziek opent dit instrument zowel mogelijkheden als promotionele deuren. Nico Couck, gitarist bij het ensemble ChampdAction, ziet het voor zijn cd ‘Reciprocity’ echter anders. Vier van de zeven stukken zijn voor akoestische gitaren geschreven: klassiek, slide of prepared.
Plots blijkt de minder technologische varianten qua sonore mogelijkheden niet te moeten onderdoen voor de meer “geavanceerde” collega. Bijna onverhoopt fris en bruisend schudden de composities de soms zo dominante gitaartraditie van zich af. In combinatie met Coucks trefzekerheid en souplesse resulteert dit een release die even scherp als elegant klinkt en die de luisteraar op een ware rollercoaster gooit.
Vanaf het eerste stuk, ‘in-side-out-side-in…’ van Simon Steen-Andersen wordt er hoog ingezet. Na een razend begin zapt het stuk van de ene naar de andere situatie, waarbij muzikale contrasten vaak om de paar noten gerealiseerd worden. Het gevolg is een wirwar van lijnen en abrupte, dynamische schokken, waarbij in de extreem zachte passages dan weer net de minuscule geluiden mogen schitteren. Die zijn bij momenten zo onwerelds dat ze haast elektronisch gegenereerd lijken, alsof het geluid binnenstebuiten gedraaid wordt. Toch laat Steen-Andersen de luisteraar niet aan zijn lot over, want met opvallend terugkerend materiaal trekt hij de muzikale lijnen waarbinnen de muziek zich kan ontplooien.
Die duidelijkheid is nog prominenter aanwezig bij ‘DNA’ van Mark Applebaum (waar in de klank het verstemmen van de gitaar hoorbaar wordt) en ‘Ta Para Qual’ van Clemens Gadenstätter. In dit laatste werk moet Couck ook als dramatische spreker aan de slag. Niet zomaar willekeurig, want Gadenstätter heeft er in de partituur duidelijk voor gezorgd dat ritmiek en intonatie van stem en gitaar op elkaar afgestemd worden, alsof de ene de schaduw van de andere is. De herkenbaarheid wordt hier verder opgedreven door de slide techniek en de stevige aanslag van Couck die zorgen voor een vuil en smerig ronkend roots-geluid.
Laatste stuk voor (hier prepared) akoestische gitaar is het meest agressieve van de vier. Toch is ook in ‘Anlaesse, sich eine zu drehnen’ van Johannes Kreidler de macho-attitude totaal afwezig. De muzikale haarspeldbochten, afbuigende klanken en de golf van muzikale en speltechnische wisselingen worden immers gekoppeld aan een microscopisch fijn geluid. Daarbij knipoogt de muziek nu eens naar Azië om even later heel mechanisch te worden, alsof Couck zijn gitaar opwindt om die later te laten aflopen.
De laatste drie stukken op ‘Reciprocity’ zijn voor elektrische gitaar, waarvan vooral de speciaal voor Couck geschreven werken van Ann Eysermans en Stefan Beyer meer op geluid focussen. Eysermans zet haar gitarist in een flipperende klankomgeving van roterende noise, als in een gevechtscène uit Battlestar Galactica, maar dan in een stevige distortion gesopt. Pas in het tweede deel klaart de drukte op en mag een piepende gitaarklank een verhaallijn ontwikkelen op krakende geluiden. Beyer bouwt met live gespeelde gitaar, loops en tape een gelaagde klankmuur op met korte wendingen en korte frases alsof de muziek aangestuurd wordt door het geluidrijke kleuterspeelgoed dat jonge ouders zo horendol kan maken.
Voor ‘All of Yesterday’s Parties’ van Marko Ciciliani wordt de grens tussen live en opgenomen helemaal opgeblazen. De inzet is nog voor Couck zelf die tokkelend en zingend ‘Yesterday’ van de Beatles inzet, maar al snel wordt hij omgeven en overspoeld door verschillende covers van deze klassieker. Een klassieke versie met Placido Domingo, reggae, soul, mariachi en loungejazz worden allemaal verknipt, versplinterd en vermalen met flarden van andere nummers van de Beatles. Het resultaat is een geinige mash-up die met meer dan tien minuten echter te lang duurt om boeiend te blijven.
Zo wordt de eerste helft van ‘Reciprocity’ beduidend sterker dan het slot. Daarbij mag echter wel gezegd worden dat het eerste half uur dan ook niet minder dan mind blowing is, zowel wat betreft de gespeelde muziek als de verbluffende uitvoering ervan. De cd is verkrijgbaar via de website van ChampdAction.
