Aan de 80ste verjaardag van de legendarische bariton Dietrich Fischer-Dieskau is ruimschoots aandacht besteed. Deutsche Grammophon, dat verschillende cd's heeft heruitgebracht, wil met deze dubbeldvd zowel een beeld geven van Dieskau in opera als Dieskau in lied. De fragmenten zijn keurig verdeeld over beide dvd's, met als bonus telkens een stuk interview uit 2005 dat zijn carrière in het respectievelijke genre belicht.
Bij de opera gaat er veel aandacht naar de componisten die in Dieskaus operacarrière centraal stonden: Mozart en Richard Strauss. Zo is hij te zien in lange fragmenten uit Mozarts 'Le Nozze di Figaro' en 'Don Giovanni' (in Duitse vertaling) en uit Strauss' 'Arabella' en 'Die Frau ohne Schatten'. Onmiddellijk is duidelijk hoe wendbaar deze stem is. Noch de spitse ensembles bij Mozart noch de expressieve laatromantische vocale lijnen van Strauss brengen hem in problemen. De twee andere operascènes tonen minder bekende kanten van Dieskau. Puccini's 'Il Tabarro', jammer genoeg ook in Duitse vertaling, is qua orkestratie erg expressionistisch. Tegenover dat orkestraal geweld kan Dieskau zijn ruwere kant blootstellen. Het atonale 'Lear' van Aribert Reimann is aan Dieskau opgedragen. Hierin overwint hij met glans de moeilijke melodische hordes van de partituur. De meeste van de regies ogen voor moderne toeschouwers vrij traditioneel, maar daarom niet slecht. Zo is de relatie tussen de personages in 'Le Nozze di Figaro' of in 'Il Tabarro' erg gedetailleerd uitgewerkt of zijn er vaak prachtig versierde decors te zien. In alle scènes krijgt Dieskau repliek van het hoogste niveau, met als uitschieter een perfect op elkaar afgestemd ensemble in 'Figaro'.
De tweede dvd overspant de belangrijkste Duitse liedcomponisten. Het grootste deel van het programma komt uit een studio-opname, waarbij Wolfgang Sawallisch begeleidt. De zesentwintig liederen zijn zodanig opgesteld dat ze chronologisch een evolutie vormen. Zo tonen ze ook voor de kijker/luisteraar de ontwikkeling van het lied van Beethoven tot Richard Strauss, een ontwikkeling waar enkel Brahms een buitenbeentje lijkt. Harmonisch is zijn taal wel complex en typisch laatromantisch, maar melodisch staat hij dichter bij de eenvoud van Beethoven of Schubert. De evolutie van de piano manifesteert zich daarentegen bij alle componisten. Ze verandert van een begeleidingsinstrument in een evenwaardige partner met uiteindelijk, bij Strauss, een hoogstpersoonlijke beeldende rol. Inherent aan zo'n chronologisch programma is de evolutie van de harmonie, die steeds complexer en expressiever wordt en bij Wolf de rand van het tonale bereikt.
Het hele programma lang is behalve een auditief ook een visueel genot, waarbij Dieskau perfect de uitdrukking Zingen met de ogen illustreert. In Wolfgang Sawallisch heeft hij een perfecte begeleider, die meegaat met elke frasering of ademhaling en waar nodig ook zelf voor het voetlicht kan treden. Na de liederen met pianobegeleiding wordt met Mahlers 'Kindertotenlieder', in de orkestversie, verder op de rand van het tonale gebalanceerd. Dieskau verdedigt met glans Mahlers complexe melodieën en weet samen met dirigent Lorin Maazel de ideale sfeer te scheppen voor de sombere cyclus.
Deze dvd biedt een mooi beeld van Dieskaus carrière zonder te pretenderen alles te vertellen. Een waardevol document.
Meer over V/C
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
