Zu

Sinds Zu in 1997 werd opgericht hebben de groepsleden niet echt stilgezeten. Zorgden ze in het begin nog voornamelijk voor de muzikale omkadering van theaterproducties, dan werden ze gaandeweg opgemerkt en opgepikt door internationaal gerenommeerde muzikanten. Zo nam avantgarde gitarist Eugene Chadbourne maar liefst twee platen op met dit Italiaanse trio met onder meer eigenzinnige covers van zowel Charles Mingus en Aretha Franklin als Kraftwerk en zelfs Black Sabbath en Motorhead. Als liveband hebben ze een sterke reputatie: de concerten zijn verpulverend en intens. Daarbij koppelen ze de experimenteerdrift van freejazz aan de energie van punk en noise. Naast enkele knappe eigen releases bracht Zu werk uit met saxofonist Ken Vandermark, Amy Denio, freejazzbassist John Edwards en nog vele anderen. Bassist Massimo Pupillo (aka Massimo Zu), die naast zijn drukke agenda met Zu nog bij veel andere muzikale projecten betrokken is, vond graag de tijd om onze vraagjes te beantwoorden.

Zu: (van links naar rechts) Massimo Pupillo (bas), Luca Mai (alt- en baritonsax) en Jacopo Battaglia (drums)

Jullie hebben net een nieuwe cd uit 'The Way of The Animal Powers' met cellist Fred Lonberg-Holm.

Het is in eigenlijk de eerste van twee releases die we deze herfst plannen. 'The Way' is uit op Xeng en de andere cd wordt een release op Atavistic en is een samenwerking met saxofonist Mats Gustafsson. Voor beide releases hebben we ons laten inspireren door dieren, primitieve religieën en historische grottekeningen. Al onze samenwerkingen met andere muzikanten groeien spontaan uit vriendschap en vanuit de wens om met interessante muzikanten te kunnen samenwerken. We hebben altijd het geluk gehad om de juiste mensen met de juiste instrumenten op het juiste ogenblik in onze muzikale ontwikkeling tegen te komen, en dit keer bleek dat dus Fred Lonberg-Holm te zijn. En hij paste onmiddelijk in het Zu-concept, zijn celloklank is gewoon perfect voor Zu... Cello spelen met een distortionpedaal en een Marshall versterker.... Fred is een echte "bad ass!" Hij is gewoon één van de strafste muzikanten die we ooit hebben zien spelen.

De cd is een 'Zu'-cd en niet een 'Zu+Fred Lonberg-Holm'-cd. Wordt hij een vast Zu-lid?

Voorlopig blijft het bij die ene samenwerking, alhoewel Fred wel op een Zu-lid lijkt op die portrettekeningetjes op het cd-hoesje! En hij is natuurlijk een levenslang erelid!

De muziek lijkt wat abstracter en geschifter te klinken dan op vorig werk. De focus lijkt iets meer te liggen op het creëeren van 'moods' en sfeer en minder op het genereren van pure energie. Hoe zijn deze tracks tot stand gekomen? Pure improvisatie of worden de ideeën aangedragen door een van de groepsleden?

Wel, onze muziek is altijd het resultaat van een collectieve ontwikkeling. Nummers worden nooit door één iemand uitgeschreven. In dit geval namen we verschillende uren jamsessies op en kozen we nadien wat het best paste in het scenario dat we voor ogen hadden. De cd toont inderdaad een wat duistere zijde van Zu, de muziek is meer ingehouden, er komt minder energie vrij en daardoor is het is ook moeilijker om deze nummers live te brengen.

Hoe kwamen jullie bij Xeng records terecht voor deze release?

Och... We kwamen Boris, de labelbaas van Xeng, regelmatig tegen op concerten en het klikte, zodat het vanzelfsprekend leek om een project met hem uit te werken.

Op 'Anatomy Of A Lost Battle' (zie audiotrack) gebruiken jullie een tape van een psychiater die aan de hand van de cd 'The Worst of Monte Cazazza' Cazazza klasseert als een ziekelijke pervert, een erotomaan en een waardeloos wrak. Is er een specifieke reden waarom jullie die tape gebruikten, buiten het feit dat hij best grappig is?

We vonden die tape op het internet en er zijn verschillende redenen waarom we hem gebruikten. Ten eerste: we hebben altijd naar muziek van die 'proto industrial scene' geluisterd (waar Monte Cazazza deel van uitmaakte en Throbbing Gristle misschien wel de beruchtste waren, nvdr). Zelf was ik nogal geïnteresseerd in de experimenten van John Cage en hedendaagse muziek en in mijn tienerjaren heb ik ook wel wat gerommeld met tape collages. Maar ten tweede, en belangrijker, het is gewoon een goeie quote over rigide psychologietheorieên die de menselijke ziel denken te kunnen ontleden en dissecteren in een laboratorium, zo simpel is het dus niet. Vandaar ook de titel van het nummer.

Weldra verschijnt jullie samenwerking met de 'mighty' Mats Gustafsson op Atavistic. Zijn jullie er in geslaagd om een fractie van de enorme energie te capteren die jullie tesamen al op een podium hebben weten te genereren?

De samenwerking met Mats vindt zijn oorsprong in Zagreb, drie jaar geleden. We waren er op een festival en ik droeg een t-shirt van Nomeansno en Mats schudde mijn hand en zei: 'Dat is mijn favoriete band!'. Het was dus liefde op het eerste gezicht! Sindsdien zijn we met mekaar in contact gebleven, we hebben hem uitgenodigd voor een festivalletje in Italië dat we organiseerden samen met hem en Lightning Bolt. Toen zijn deze opnames gebeurt. Het is allemaal live opgenomen zonder overdubs en we denken dat het de livespirit best wel benaderd. Zeker als je het afspeelt op een onmenselijk luid volume! De opnames zijn bij een vriend van ons gebeurd die zijn eigen studio heeft en die heeft er werkelijk iets fantastisch van gemaakt! We zijn nog nooit zo tevreden geweest over onze sound. Mats is gewoon geschift trouwens, hij komt dan wel uit de freejazzscene maar hij is stapelgek op Wolf Eyes en pure noise. Hij is echt een verbluffend muzikant en mens.

Jullie zijn een soort van freejazzpunknoisetrio maar jullie weten te verrassen door samen te werken met muzikanten die toch een heel ander soort muziek uitbrengen. Zo werkten jullie samen met de jazzrockers van Karate, avant-hiphoppers Dalek en zelfs ex-Can zanger Damo Suzuki.

Zoals ik eerder al zei, dat gebeurt in feite allemaal spontaan en het heeft dus meer te maken met gevoel en verbondenheid dan met bewuste keuzes. Ik vind dat je in ieder muziekgenre geweldige muzikanten hebt en dat het altijd interessant is om samenwerkingen op te zoeken met muzikanten die uit verschillende genres komen om dan te zien wat daar uitkomt. Doorgaans is het ook goed om je eigen benadering van muziek eens te herbekijken. Meestal ontdek je dat je meer gemeen hebt dan je eerst wel zou denken. Met Karate ging dat ook zo, bij onze eerste ontmoeting bleek dat we allebei grote fans waren van The Ex, The Minutemen en William Parker (freejazzbassist, nvdr). Met Dalek was het net zo.

Zijn er nog andere samenwerkingen op komst?

Wel, we gaan nu een weekje in de studio met Nobukazu Takemura en daarna gaan we samen kort op tournee. Daarna nemen we een tourbreak en gaan we wat eigen nummers schrijven. Voor volgend jaar hebben we ook al veel ideeën... In juni deden we bijvoorbeeld een speciaal project voor de Italiaanse radio met hedendaags componist Alvin Curran en zowel hij als wij zien het wel zitten om daar een vervolg aan te breien.

Tegenwoordig val je ook in als bassist bij The Ex. Blijft het bij invalbeurten? Hoe ben je bij hen terecht gekomen?

Het was een enorm plezier om te kunnen spelen met mijn favoriete band. We zijn al sinds enkele jaren goeie vrienden en Andy of Terrie (de gitaristen van The ex, nvdr) – ik weet niet meer wie – vroegen me of ik niet mee met hen wou spelen..... Ik viel bijna van mijn stoel! Ik ben altijd al een zware fan van hen geweest, ik denk niet dat er een band is die ik zo dikwijls live heb gezien. Ik had ook al met de groepsleden in andere bezettingen geïmproviseerd, dus de intergratie in de groep viel wel mee. Voorlopig speel ik niet met The Ex. Maar dat neemt niet weg dat er binnenkort misschien wel iets zit aan te komen. Althans... dat hoop ik ten minste!

Je hebt ook net een aantal concerten gespeeld in Italië met een supergroep bestaande uit Thurston Moore (gitarist van Sonic Youth), Jim O'Rourke, Terrie Ex (gitarist van The Ex), Mats Gustafsson en drummer Paal Nilsen Love. Wie kwam met dat fantastische idee op de proppen en op wat is het uitgedraaid?

Het idee is ontsproten uit Mats Gustafssons "fucked up brain!". We besloten te starten met 4 concerten in Italië en namen uren materiaal op dat waarschijnlijk zal uitmonden in een release op het Noorse Smalltown Supersoundlabel. Het waren fantastische optredens en iedereen vond het een van de beste concerten die ze ooit al hadden meegemaakt; we zeiden niets en speelden gewoon. Soms sets van twee uur die aanvoelden als 45 minuten durende sets. Heftige maar tegelijkertijd wondermooie muziek.

Original Silence (van links naar rechts: Terrie Ex, Massimo Pupillo, Mats Gustafsson, Thurston Moore, Jim O' Rourke)

Jullie verzetten ongelofelijk veel werk en lijken wel constant op tour of ergens in de studio te werken. Hebben jullie nog een leven buiten Zu?

We proberen dat toch en we hebben gelukkig heel geduldige vriendinnen. Luca heeft een klein kindje, twee dagen nadat die was geboren vertrokken we al op tournee... We doen ongeveer 120 concerten per jaar... maar dat was onze keuze sinds het begin van Zu: veel spelen, groeien, onze muziek naar buiten brengen in zowel kunstencentra, rockclubs, festivals, overal waar er maar een open geest is. En buiten Zu proberen we wat samenwerkingen op te zetten en al eens een boek te lezen (meestal onderweg) of een filmpje mee te pikken. Dat is het zo wat.

Hoe is het om zoveel te touren na zoveel jaar? Zijn jullie mekaar nooit beu? Heb je het nog niet gehad met al dat soundchecken, in de backstage wachten, in clubs rondhangen, etc...

Voorlopig niet. Soms kan het natuurlijk wel eens vervelend zijn. Dan voelt het alsof je niks hebt bereikt, je bent elkaar al eens beu maar in feite zijn we een familie en we hebben dan ook een sterke band. Na een tour durven we de dag erna al afspreken om samen iets te gaan eten. En we realiseren ons ook dat we iets kostbaars hebben opgebouwd. Het zijn sterke gevoelens, bijzondere ervaringen, vriendschappen die onderweg ontstaan... en dat allemaal uit deze kleine band. En de muziek op zich is gewoon DE beloning van al de inspanningen. Soms, na een goed concert denk je dat je alles zou doen om zo te kunnen blijven spelen en je zo goed te voelen; dat is stimulerend genoeg om ermee door te gaan.

Jullie krijgen langzaam aan het respect dat jullie verdienen. Maar als onbekende band moeten jullie – Europa afdweilend – toch ook jullie portie gehad hebben van het spelen in kleine clubs en cafés. Ik herinner me het verhaal dat jullie ooit in Gent in een cafeetje stonden te spelen en dat de politie binnenviel wegens klachten over geluidsoverlast. Overkomt jullie dat nog?

Ja, je verzamelt na al die jaren behoorlijk wat 'spinal tap'-anekdotes. Het leven op zich is al spinal tap, je moet geduldig zijn en gevoel voor humor hebben om het te relativeren en te appreciëren. We zijn het gewend om om te gaan met complicaties. In het begin van onze carrière hadden we eens een concert in Pau in Frankrijk waar we werden aangekondigd als "trip hop" uit Italië. Na 30 seconden hebben ze ons toen al van het podium gehaald! Och ja, in het begin speelden we in Italië zelfs in ijssalons. We zijn nu net terug uit Japan en daar hebben we op grote podia gespeeld, maar soms was er evengoed geen sprake van een podium!

Hoe was het om in Japan te spelen?

Naaar Japan gaan was al een droom die uitkwam... en er dan nog kunnen concerteren, mijn god! In Korea was het fantastisch, de mensen hadden daar nog nooit zulke muziek gehoord. Er is daar geen underground circuit. Ons concert was georganiseerd door een hedendaags componist uit Seoul die ons aan het werk had gezien op een festival in Krakow. De gastvrijheid en het respect van de Japanners en Koreanen was ver boven onze verwachtingen. In Japan speelden we vier concerten in Tokyo en twee in Osaka en nog enkele in kleinere steden. We deden er drie grote shows met Fantomas. Mike Patton (de zanger van Fantomas, nvdr) had ons uitgenodigd nadat we deze zomer enkele concerten samen hadden gedaan. Twee concerten deden we met Altered States (een Japans freejazztrio, nvdr). En dan enkele concerten met nieuwe, onbekende groepen die zwaar indruk op ons maakten: Zuinosin, Nissenmondai, Afrrampo. Enfin, we willen heel graag terug gaan. We hebben er leuke mensen ontmoet, niet enkel muzikanten. Fantastische tijd!

Geruchten doen de ronde dat jullie een break plannen of een rustpauze willen inlassen?

Het klopt! We nemen een break van... 1 MAAND!!! En dat is alleen een tourbreak want we gaan die maand benutten om nieuwe nummers te schrijven en uit te werken.

Dan zijn we gerustgesteld! Tot slot: wat zal de toekomst brengen?

Dat weten we nooit vooraf. We hebben voor onszelf geleerd om in het nu te leven, hard te werken en gewoon ons instinct te volgen. Als ik over de toekomst op een 'normale' manier moet nadenken dan zou ik echt ongerust worden. Je weet nooit wat zal komen en wat je mag verwachten. En verwachtingen kunnen leiden tot ontgoochelingen. Ik hou vast aan die Indiaanse levenswijsheid die zegt dat je moet handelen in functie van de schoonheid van die bewuste handeling en niet in functie van eventuele beloningen die het gevolg van die handeling kunnen zijn.