De vaste waarde van het kwartetseizoen in de Handelsbeurs van Gent werd op 28 maart met alle glans bevestigd. Kroon op een seizoen vol superbe programmeerwerk vormde een fenomenaal concert door het Belcea Quartet. Dit ensemble toonde hiermee tegelijk zijn absolute elitestatus in het vertolken van wat het hoogtepunt in de Westerse muziekcultuur wordt genoemd: de kwartetmuziek van Beethoven.
Belcea Quartet (foto: Evy Ottermans)
Geen strijkkwartet kan er omheen: de late strijkkwartetten van Beethoven zijn een te nemen hindernis. Ze vormen de heilige graal van de kamermuziek. Een hindernis omdat deze visionaire muziek maturiteit vergt, inzicht en interpretatievermogen. Keuzes maken, en de gebaande weg consequent blijven volgen, ook al houdt dit altijd een verlies in. De opnames die niemand onverschillig laat, zijn hier sterk in: intelligente radicaliteit. Denk aan de onromantische en hoog-energetische lezing door het Emerson String Quartet, de diep-expressieve Takacsversie en natuurlijk de Weens-gepolijste live-set van het Alban Berg Quartett. In Beethovens veertiende strijkkwartet opus 131 worden keuzes nog prominenter, gezien de heel vrije, quasi improvisatorische structuur van het werk, zijn grote contrasten en enigmatische toon. Dit werk vereist een sterk filosofische aanpak, een uitgekiende balans tussen het introverte en intens doorvoelde. Met het louter focussen op schoonheid van toon, gaat een hele dimensie verloren. En net dat heeft het Belcea Quartet perfect begrepen. Fluisterend over de snaren, een quasi stilstand in de traagheid evocerend, absoluut onsentimenteel en ernstig, om uiteindelijk toch een overkoepelend dramatisch geheel te construeren. Een uitvoering die aan de ribben blijft kleven.
Dezelfde lijn volgt het kwartet op zijn recente opname van de integrale Beethovenkwartetten bij Zig-Zag Territoires. De dubbele cd-box is het hoogtepunt van een tot nu toe ook al fenomenale discografie. In hun onchronologische ordening op deze cd's tonen ze overigens perfect de evolutie van de vroege over de middenperiode tot de late Beethoven. Toch is het deze laatste die vertolkt worden met een nieuw soort blankheid, een nieuw soort naaktheid in het tonen van Beethovens genie. In Schubert hadden ze zich hiervoor al geprofileerd met een hardheid die ontluisterend fris aanvoelde. Dat Valentin Erben, de voormalige cellist van het Alban Berg Quartett, op hun cd als tweede cellist fungeerde in Schuberts kwintet, mag niet verwonderen gezien hun meester-leerling verhouding. Ook Brahms en Mozart passeerden al de revue; de sterkte van het Belcea Quartet ligt duidelijk in het Austro-Germaans repertoire. Toch kwam hun internationale doorbraak er misschien wel met een opname van de zes strijkkwartetten van Bartok. Ook weer staalhard, virtuoos en intelligent. Ondertussen is de bezetting weliswaar veranderd – een nieuwe tweede violist werd verwelkomd – maar de toon blijft gelijk, de intensiteit intact.
Belcea Quartet (foto: Evy Ottermans)
Openen deden de Belcea's met een tweedelig Haydnkwartet. Ietwat esthetisch, in de stijl eigenlijk, overgaand in de lichtvoetigheid van Shostakovich' derde strijkkwartet. Een lichtvoetigheid van korte duur uiteraard. Ook dit Slavisch palet beheerst het kwartet overigens perfect. Met maximale zeggingskracht, zonder naar het theatrale effectbejag over te hellen, voerde het Belcea Quartet een volstrekt geloofwaardige Shostakovich op. In tegenstelling tot sommige jonge formaties is er bij dit kwartet geen profileringsdrang of geen overbodige gestiek. Het is de muziek die onopgesmukt boven het uitvoeringsmoment op zich primeert. Die muziek die met een expressie wordt vertolkt waarbij intellect en gevoel in gelijke mate bevredigd worden. Wie erbij was zal het niet licht vergeten. Kwartetkunst van een opwindend hoog niveau.
Meer over Belcea Quartet
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
