Dat de Fin Aaltonen en de Amerikanen Workman en Cyrille het hier over de hen zo bekende freejazz boeg gooien, wordt snel duidelijk. Na het voorstellen van het thema van een compositie is de jacht open en begeven de drie zich op het open terrein van het vrije samenspel. Opvallend is echter hoe erudiet het hier gebeurt. Alle drie hebben ze meer dan hun plaats veroverd in de jazzgeschiedenis en dat valt te horen: ze moeten zich niet meer zonodig bewijzen. Het vrije spel wordt zo iets milder. Er wordt meer jacht gemaakt op schoonheid dan op adrenaline, melodie en esthetiek zijn belangrijker dan scherpte en kracht. De verrassende onderlinge interactie maakt hier plaats voor een duidelijke solist-begeleiding verdeling, waarbij vooral Juhani Aaltonen ruimte krijgt.
Bij hem valt onmiddellijk het soepele, lyrische geluid op waardoor zijn schat aan muzikale ideeën kan openbloeien. Bovendien verenigt hij het gecontroleerde van de cool jazz met trekjes uit 'oudere' jazz zoals een vuilere aanzet en het net iets te laag inzetten van een toon om die daarna op te trekken. Daarnaast is piepend overblazen voor hem geen doel, maar een middel dat hij perfect in zijn spel integreert en controleert. Wanneer hij op (alt)fluit overschakelt krijgt de muziek vaak een oosterse tint door het brede vibrato op de lange tonen. In 'Reflections' wordt dit effect bovendien uitvergroot door grote sprongen, een overslaand geluid en het tegelijkertijd zingen en spelen.
Bassist Reggie Workman en drummer Andrew Cyrille spreiden op hun eigen manier het bedje voor Aaltonen. Workman levert een ondergeschikte, maar nog steeds contrapuntische tegenstem terwijl Cyrill onophoudelijk prikkelt. Dit element wordt in Cyrills solo's consequent doorgevoerd. Het lijkt alsof er meerdere muzikanten tegelijkertijd bezig zijn, zo zelfstandig klinken de verschillende lagen van zijn spel. Nochtans is het Cyrills compositie 'The Navigator' waarin de luisteraar het meeste houvast krijgt. Een eenvoudig fluithema wordt bij herhaling voorzien van een begeleidend basriffje en later komt de drum binnengemarcheerd. In een tweede deel neemt de bas zijn kompanen mee in een duidelijke groove en er wordt afgesloten met een kort, gezamelijk gespeeld, maar hoekig thema. Veel losser klinkt Aaltonens 'Still Small Voice' als de dwarsfluit een zweefvlucht maakt boven de puntige rotsjes van de drum en het bijna effen wateroppervlak van de bas. De rust wordt echter meteen gesmoord in 'Effervescene' waarin de drie als ADHD patiëntjes liggen te ravotten. Nooit agressief, maar onophoudelijk hypernerveus ratelen vooral Aaltonen en Cyrille door: de eerste lijkt een vat ideeën zonder bodem, terwijl de laatste de track van een krokant knisperende korstje voorziet.
Het afsluitende 'Supplications' is live opgenomen en dat laat zich voelen. Aaltonen speelt met net iets meer kracht en overschrijdt de toonhoogtegrenzen van zijn tenorsax meer dan op de rest van de cd samen. Toch blijft ook hier de nadruk liggen op de beheersing en de klasse die deze muzikanten individueel en als trio hebben. 'Reflections' is het werk van freejazz aristocraten, maar niet van arrivisten.
Meer over Aaltonen, Workman, Cyrille
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
