Vivaldi's 'Vier Seizoenen', de eerste vier concerti in een reeks van twaalf vioolconcerti opus 8 bevatten wat misschien wel de bekendste deuntjes uit de klassieke muziekwereld zijn. De Canadese violiste Lara St.John koppelt een uitvoering van deze virtuoze Italiaanse barokmuziek aan een werk dat stilistisch en geografisch niet verder verwijderd had kunnen staan van Vivaldi's eigen Venetië. Astor Piazzolla's 'Vier Seizoenen van Buenos Aires' vormden noch oorspronkelijk een set van vier samenhorende composities, noch werden ze zelfs voor strijkorkest en vioolsolo geschreven zoals Vivaldi's concerti. De Russische componist Leonid Desyatnikov voegde ze samen en arrangeerde wat origineel voor viool, bandoneon, elektrische gitaar, piano en bas geschreven was voor een meer klassieke bezetting.
Lara St.John is beslist een eigenzinnige violiste, dat wordt al meteen bij de eerste noten van Vivaldi's concerti duidelijk. Ze bezit een verbluffende virtuositeit en haar lezing van Vivaldi is allerminst conventioneel. Zo is er haar soms heel afwijkende intonatie, vooral in de langzame delen, waar St.John bijna continu hoorbaar aan de lage kant speelt. Dat doet zeker enkele wenkbrauwen fronsen: deze soliste bezit toch zeker genoeg gevoel voor muziek om juist te kunnen intoneren? Waarschijnlijk houdt ze heel zelfbewust een barokke intonatie aan waarbij leidtonen en tertsen in Vivaldi's muziek opzettelijk erg laag gespeeld worden maar zelfs in de meest gerenommeerde barokensembles verschilt eender welke barokke stemming niet zo sterk van ons hedendaags gelijkgetemperd idioom. Bovendien heeft Lara St.John de gewoonte om in klaaglijke passages of dalende lijnen van noot naar noot te glijden, met flink wat portamento om zo het retorische effect van Vivaldi's concerti extra in de verf te zetten. Ook die 'zigeunerwijze' van vioolspelen is niet wat de meeste luisteraars bij deze vier seizoenen gewoon zijn.
Maar ook het orkest, het vermaarde Simon Bolivar Jeugdorkest van Venezuela trekt de aandacht naar zich toe, zij het dan op een eenduidig positieve manier. Een klassieke uitvoering en balans met weinig bas (behalve op enkele plaatsen waar Vivaldi's baslijnen te belangrijk zijn om links te laten liggen) en veel violen klinkt toch uiterst dynamisch. Het laatste deel van 'de herfst' is een goed voorbeeld. Het is een boerendans die een snel tempo meekrijgt, een sterk vooruit gedachte solopartij en opvallende slageffecten in de begeleiding. De klavecimbel in de continuo is echter alleen hoorbaar in het herfstconcerto. De winter krijgt een ijzig koude uitvoering mee met veel nadruk op Vivaldi's ijle klank en bijtende dissonanten in het eerste deel. De finale van de zomer illustreert hoe technisch indrukwekkend de strijkers van dit jeugdorkest spelen.
Piazzolla's 'vier seizoenen' bezitten scherpe tandjes in deze uitvoering en zijn vier langere tango's klinken net agressief genoeg. St.John toont een flinke dosis karakter in de solopassages in de herfst en een indrukwekkend technisch kunnen, zonder al te veel aandacht naar dat laatste aspect te laten gaan. Ze krijgt de kans om onbeschaamd zwoel en lyrisch uit de hoek te komen in de winter – de bekendste tango van de vier - en grijpt die gelegenheid met beide handen.
De fantasierijke kijk op Vivaldi's 'vier seizoenen' zal niet iedereen kunnen bekoren en het gebruik van allerlei effecten in de solopartij mag dan gebruikelijk genoeg zijn bij Piazzolla maar klinkt wat ongewoon bij Vivaldi. Toch blijft dit een wakkere, doorleefde uitvoering van twee van elkaar zo verschillende werken, die van deze plaat een van de meest opmerkelijke recente uitgaven maakt.
Meer over Antonio Vivaldi, Astor Piazzolla
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
