Dit cd’tje vormt het sluitstuk in een driedelige reeks van Beethovens zes pianoconcerti. Zes, ja, want ook Beethovens eigen bewerking voor piano van het vioolconcerto opus 61 werd in de reeks opgenomen. De Nederlandse pianist Arthur Schoonderwoerd werkt omgekeerd chronologisch en sluit dus af met Beethovens vroege eerste twee pianoconcerti. Het zijn werken die met hun classicistische taalgebruik en heldere lijnvoering nog sterk schatplichtig zijn aan de concerti van Haydn en vooral Mozart. Beethoven speelde ze onder Haydns leiding trouwens voor het eerst op een publiek concert in 1798 maar de muziek voor het tweede concerto gaat veel verder terug, naar Beethovens vroege studiejaren in Bonn.
Wat deze opname zo onderscheidt van andere, behalve dan het feit dat het ensemble Cristofori historische instrumenten gebruikt, is de solistische uitvoering van Beethovens concerti. Elke partij bij de strijkers wordt enkelvoudig bezet en het resultaat zijn twee concerti die door blazers en strijkkwintet begeleid worden. Dat heeft gemakkelijk merkbare effecten op de balans en niet alleen doordat de lijnen in de strijkers veel individueler klinken. De blazers, die meer dan twee keer zo talrijk zijn dan de strijkers, komen veel prominenter over. Dat zet het nobele, militaire karakter van het eerste deel van het eerste concerto flink in de verf. De finale van datzelfde concerto neemt Schoonderwoerd opvallend gematigd, terwijl het deeltje vaak genoeg als een virtuoos huzarenstukje wordt gespeeld.
Arthur Schoonderwoerds keuze viel op een pianoforte van Anton Walter (een kopie ervan alleszins) uit 1800. Dat is een ouder model dan de instrumenten waarop de andere cd’s gespeeld werden en dat vertaalt zich naar een kleiner klankvolume en een duidelijk hoorbare mechaniek wanneer een hamertje op een snaar terecht komt. Dat staat een gevoelige lezing van de middendelen echter niet in de weg. Het orkest verdient trouwens zeker ook lof voor de zachte klankkleuren die ze in beide trage bewegingen maken. Geheel volgens de praktijk van toen speelt de pianoforte trouwens niet alleen de solopartij maar ook de ‘tutti’ passages mee, als obligaat basinstrument.
Beethoven solistisch uitgevoerd horen is een radicaal verschillende ervaring. De kleine bezetting van het orkest wordt gecombineerd met de frappante klank van historische instrumenten om een uitvoering te creëren die Beethovens lijnen transparant weergeeft en niets van de impact die deze muziek kan maken, verloren laat gaan.
Meer over L. van Beethoven
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
