Het is gemakkelijk om Ludwig van Beethoven als een grote vernieuwer in de negentiende-eeuwse muziek te zien en zo Beethovens vroege werken, die hij tot zijn dertigste, tot pakweg 1800 schreef uit het oog te verliezen. Over heel wat van die vroege werken zou Beethoven zich later misprijzend uitlaten, hoewel dat hem er niet van weerhield ze uiteindelijk toch uit te geven wanneer hij in geldnood zat. Over de zes kwartetten opus 18 had hij echter reden genoeg om tevreden te zijn want het zijn duidelijk niet zomaar gelegenheidscomposities maar werken waarmee hij bewust de vergelijking met zijn leermeester Joseph Haydn aangaat.
Ze dateren uit 1798 en volgen dus op de hielen van Joseph Haydns laatste kwartetten. Inhoudelijk zetten ze de evolutie van Haydns kwartetten voort naar een grotere onafhankelijkheid van de vier verschillende stemmen toe. Ze zijn ook in de heersende classicistische stijl geschreven; de vormtechnische experimenten en gedurfde harmonieën van de late strijkkwartetten liggen nog ver in de toekomst. Vooral de finales, met hun speelse gevoel voor humor kijken terug naar gelijkaardige delen uit Haydns kwartetten.
Het vierde kwartet, in c mineur is het enige kwartet uit de reeks in mineurtoonaard, een voorafspiegeling van Beethovens latere dramatische werken in dezelfde toonaard. Het krijgt vanaf haar openingsdeel van het Michelangelo kwartet een gedreven, rusteloos karakter mee dat ook in de majeurpassages de muziek voortdrijft. Waar de twee laatste kwartetten vrolijk geluimd gespeeld worden, accentueren de vier muzikanten hier Beethovens muziek stevig, niet alleen in de hoekdelen maar ook in het langzame deel. Het klinkt als een koppige karakterschets van Beethoven zelf.
Eerste violiste Mihaela Martin blijkt goed ingespeeld te zijn op haar kwartet, maakt zich los van de begeleiding als soliste waar dat past maar domineert de drie andere strijkers ook niet. Het vijfde kwartet, in A, is het duidelijkst aan Mozart schatplichtig. Het bevat een voluit gezongen eerste vioolpartij die bij het Michelangelo kwartet fris en erg muzikaal vorm krijgt.
Beethovens vroege muziek bouwt voort op die van Haydn en Mozart maar een cd als deze laat goed horen hoe eigenzinnig Beethoven zijn eigen weg begon te zoeken. Uitvoeringen van Beethovens strijkkwartetten zijn er genoeg maar een bijdrage van een ensemble dat met zoveel plezier musiceert als het Michelangelo kwartet is altijd welkom!
Meer over L. van Beethoven
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
