De Schotse driemanformatie Cocteau Twins bevindt zich al een kwarteeuw in een duister rijk vol etherische schoonheid. De diep vibrerende, golvende zang van frontvrouw Liz Fraser is inmiddels een muzikaal begrip geworden waar zelfs dancegoeroes als Moby of Massive Attack op hun laatste platen hun gading in vinden. Bij het ter ziele gegane Cocteau Twins wordt haar stem begeleid door stevig echoënde, ijle gitaarlandschappen van echtgenoot Robin Guthrie. Het resultaat is magie. Een zevental releases op thuisbasis 4AD en latere experimenten bij major Capitol hebben wereldwijd trouwe afnemers gevonden. Om de vijfentwintig kaarsjes van Cocteau Twins te vieren, zet het Engelse label een mooie collector op de markt: op twee dubbelcd's pronken zo maar eventjes meer dan zestig nummers in chronologische volgorde. Sfeervol artwork en de nodige dosis zeldzaamheden (vooral akoestische en langere versies) vervolmaken dit prachtige aandenken aan het zilveren jubileum.
Met zijn debuut begin jaren '80 situeert de band zich nog in de duistere nevels van de new wave. Spirituele zang, schelle en tegendraadse gitaarpartijen en vooral elektronisch, diep galmend drumwerk creëren steevast een wereld waarin vampiers en vleermuizen in hun nopjes zijn. De eerste platen van Cocteau Twins zijn dan ook pareltjes van muzikale diepgang waarin een mooi evenwicht ligt tussen de holle vocale en instrumentale dimensie. IJle gitaarlandschappen met veel delay komen de ene keer wat scheller over dan de andere, maar zijn toch uitermate sfeerbepalend. Vaak heeft de muziek een religieus, sjamanistisch karakter (bijvoorbeeld in de rondedans 'Kookaburra', aangemoedigd door statisch tamboerijngeklop). De eerste schijf van de vier bevindt zich volledig in deze fase. Hoogtepunten die te noteren zijn: een mooi wervelend 'It's All but an Ark Lark' en de lange versie van 'Sugar Hiccup'. Langzaam maar zeker schuift echter een elektronische component het groepsgeluid binnen. De Cocteau Twins leren niet enkel toveren met verscheidene gitaarlandschappen, maar gaan op zoek naar heuse nieuwe basisklanken die dezelfde sfeer uitstralen. Begin jaren '90 doet gelaagde elektronica zijn intrede en neigt de band meer en meer richting introverte gothic muziek. Minutieus opgebouwde klanken en meerstemmige zang vormen de basis in de tijd dat ook nevenproject This Mortal Coil concreet vorm krijgt.
De tweede dubbelcd omhelst de periode 1993-1996 (de jaren bij Capitol) en het bittere einde van de groep. Bovendien is hij aangevuld met wat speciale en moeilijk vindbare bijdragen. De hypnotiserende zwartgalligheid blijft aanwezig, maar enkele nieuwe uitstapjes getuigen toch van een hoopvolle queeste. Het overheerlijke 'Winter Wonderland' toont zowaar licht aan de horizon door op een feeërieke reggaetune te deinen. Het daarop volgende 'Frosty the Snowman' is van zo'n overtuigende, verslavende zanglijn voorzien dat het absoluut een trefzeker nummer kan genoemd worden. Ook de ijle triphop van 'Three-Swept' valt op die manier moeilijk te negeren. Toch maakt het volle geluid van Cocteau Twins stilaan plaats voor een terugkeer naar de basis. Piano, strijkers en de verslavende stem van Liz vullen mekaar bloedmooi aan in de vijf akoestische liedjes die de derde plaat afsluiten.
Het meest opvallende schijfje is nummer vier. Zeker de eerste vier bijdragen, afkomstig van 'Otherness', tonen de Twins van een nieuwe kant. Mark Clifford van Seefeel heeft immers zijn remixhanden laten werken en dat levert bevreemdende, elektronische ambientmuziek op. Loops, schuifelende ritmen, clicks en een waas van diffuse klanken waarin vage echo's van zangpartijen dolen zorgen voor ware laptopspektakels. Clifford presenteert de Cocteau Twins op een broze en abstracte wijze en introduceert met succes een vleugje dance en dub. Ook de laatste vijf tracks zijn erg apart van sfeer. Geplukt uit de laatste groepcd 'Violane', zitten de ritmes van deze nummers zó ver weg in een holle waas van echo, zang en gitaar, dat de groep wel voorbestemd lijkt om uit te sterven.
'Lullabies to Violane' is een majestueus muziekdocument. Een mooie selectie van de hoogtepunten zorgt er echter voor dat uren luisterplezier nooit voor verveling of overdaad zullen zorgen. Meer nog: een prima belichting van de evolutie van de muziek van dit trio nodigt uit om dieper in te gaan op een eigen voorkeursperiode. Het klinkt vreemd, maar meer dan zestig liedjes doen vragen naar nóg meer.
Meer over Cocteau Twins
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
