'Das Lied von der Erde' is een van Mahlers meest persoonlijke en (bij momenten toch) donkerste composities, een zesdelige compositie voor mezzosopraan, tenor en orkest op (Duitse vertalingen van) Chinese gedichten. Mahler bereikte erin een synthese tussen liedcyclus, symfonie en cantate. Voor Mahler aan het instrumenteren en orkestreren kon beginnen, maakte hij echter een pianoreductie van 'Das Lied von der Erde' en het is die pianoreductie (een werkschets als men wil) die op deze plaat wordt voorgesteld.
Zoals verwacht kan worden, klinkt de pianoversie nergens zo indrukwekkend als een orkest deze muziek kan doen klinken. Aangezien 'Das Lied von der Erde' echter genoeg passages bevat met een dunne, kamermuzikale textuur, stoort dit niet op zoveel plaatsen, al komen bijvoorbeeld het eerste deel of de snelle passage in het vierde wel wat dunnetjes over. Kleinschalige schetsen als 'Der Pavillon aus Porzellan' of het erop volgende 'Am Ufer' werken hier echter net zo goed in een intieme combinatie van tenor of alt en piano. Wat bijvoorbeeld weinig inboet, is 'Der Pavillon aus Porzellan' (wat Mahler in de uiteindelijke versie de titel 'Von der Jugend' zou meegeven), met zijn vele oriëntalismen en pentatonische, namaak-Chinese melodiewendingen. Met pianobegeleiding is het al te gemakkelijk om de link met de oriëntaalse karakterstukjes voor pianosolo van Debussy te leggen.
Beide solisten, tenor Bernhard Berchtold en mezzosopraan Hermine Haselböck zingen erg verstaanbaar. Dat is niet zo verwonderlijk aangezien beide zangers slechts balans moeten maken met een piano en niet met een volledig symfonisch orkest en het gevolg is een vrij slank 'Das Lied von der Erde' waarin de zangers zich op luide passages (zoals het openingsdeel) niet hoeven te forceren en waarin ze zich kunnen toespitsen op het verstaanbaar uitspreken van de Duitse tekst. Bernhard Berchtold bezit een krachtige stem die echter nergens echt moeizaam luid klinkt. Bovendien bezit hij een erg mooie legato, die aan Mahlers 'Lied von der Erde' een lyrische kwaliteit geeft die men niet bij iedereen kan horen. Het eerste deel, het meeslepende 'Trinklied vom Jammer der Erde', zingt hij met veel gevoel voor het theatrale, elke frase wordt mooi aangebracht en Mahlers climaxen krijgen alle ruimte om zich te ontwikkelen.
Mezzo Hermine Haselböck valt op door haar geladen, dramatische manier van zingen. Een flinke dosis portamento en een heel suggestieve legato, die op erg veel plaatsen opvallend aanwezig is, zijn daar niet vreemd aan. Dat geeft aan haar interpretatie bij momenten zelfs een soort van cabaret-achtig kantje. Dat werkt goed op sommige plaatsen, zoals wanneer het het klagende van het tweede deel 'Der Einsame im Herbst' onderstreept maar op andere momenten verstoort zo een manier van zingen net het gevoelige van Mahlers muziek, zoals aan het eind van het vierde deel 'Am Ufer' (dat heet in de uiteindelijke versie 'Von der Schönheit').
'Das Lied von der Erde' is een orkestwerk en het komt pas echt tot zijn recht in een orkestversie: niet voor niets is deze 'originele versie' eigenlijk weinig meer dan een werkpartituur, een schets die klaargestoomd werd voor een concertuitvoering. Maar dat neemt niet weg dat dit enerzijds een erg mooie en gevoelige uitvoering is door drie muzikanten die Mahlers muziek en het Duitse liedrepertoire goed aanvoelen en dat dit anderzijds een interessante kijk is op de stilistische roots van Mahlers muziek, een cd die een gemakkelijk herkenbare link legt met het liedrepertoire van Hugo Wolf, Richard Strauss en Johannes Brahms.
Meer over Gustav Mahler
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
