Een opname van een van de hoekstenen van het symfonische repertoire door een jeugdorkest lijkt al bij voorbaat gedoemd te zijn als een dappere maar futiele poging om 's werelds grootste orkesten te evenaren. Maar jeugdorkesten kunnen voor verrassend frisse en gedreven uitvoeringen zorgen, terwijl in vaste ensembles het omgekeerde af en toe waar wil zijn en de muzikanten in hun routine vastroesten en degelijke maar weinig opmerkelijke opnames neerzetten. Een zaak die met zich voor ogen moet houden is dat een term 'jeugdorkest' niet gelijk staat met de term 'amateur-orkest' en dat de beste jeugdorkesten ter wereld, zoals het Gustav Mahler Jugendorchester, het Verbier Festival Orchestra of het European Union Youth Orchestra de allerbeste jonge professionelen in hun rangen tellen en de vele 'vaste' orkesten naar de kroon steken. Zo ook in dit orkest, het Landesjugendorchester Baden-Württemberg, het jeugdorkest van de gelijknamige Duitse deelstaat. De kwaliteit van elke individuele muzikant wordt onmiddellijk duidelijk, of het nu over de trompetsolo gaat waarmee de symfonie theatraal opent of de obligate hoornpartij in het scherzo.
Deze vijfde symfonie komt over het algemeen wat stroef en rigide over en dat is, als je als luisteraar na de bitsige slotakkoorden de balans opmaakt een nadeel zeker bij jeugdorkesten die als belangrijkste troef toch hun dynamisme hebben. Zo valt deze vijfde Mahler bijvoorbeeld wat zwakjes uit in vergelijking met de opzwepende en geëngageerde lezing van de Venezolaanse dirigent Gustavo Dudamel met nog een ander schitterend jeugdorkest, het Simon Bolivar Youth Orchestra. Maar kommer en kwel is het beslist niet overal: het eerste deel, Mahlers 'Trauermarsch' wint veel bij dirigent Christoph Wynekens strenge, martiale aanpak. Laat dit deel net ook het meest bewogen van de vijf zijn, met vlotte tempo-overgangen en een bewogen dramatiek. Ook het tweede deel 'Stürmisch Bewegt', klinkt gepast stormachtig. Het 'scherzo' heeft dan weer wat lood in de voeten. Dat ligt nochtans niet aan individuele prestaties: strijkers klinken compact, als een hechte groep en bezitten een mooie fluwelen klank en de houtblazers komen heel overtuigend uit de hoek maar dit vrij snelle deel mist iets. Vrolijke passages klinken niet uitbundig genoeg en waar Mahler theatraal uit de hoek komt is maar een halve dosis drama aanwezig. Af en toe krijg je als luisteraar de indruk dat Wyneken – onterecht, gezien de kwaliteit van het orkest – liever op zeker speelt dan risico's te nemen. En ook de finale wordt door een net iets te traag tempo tegengehouden, al staan de laatste vijf minuten van de symfonie garant voor spektakel en vuurwerk. Het vierde deel, tot slot, Mahlers bekende 'adagietto', zijn liefdesverklaring aan zijn vrouw Alma wordt teder vorm gegeven, al mis je als luisteraar hier en daar wat kleurschakeringen die hadden kunnen helpen om harmonie en modulaties aan te brengen. Dit is dus in balans een knappe uitvoering, live bovendien, van Mahlers optimistische vijfde symfonie. Qua kwaliteit hoeft dit orkest voor weinig ensembles onder te doen maar de interpretatie van dirigent Christoph Wyneken klinkt wat statisch en zo blijft deze prachtige muziek hier en daar wat steken.
Meer over Gustav Mahler
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
