De eerste jaren dat de Saksische componist Georg Friedrich Handel in Londen verbleef, schreef hij hoofdzakelijk (Italiaans gesproken) opera’s. Toen die om verscheidene redenen niet meer in trek waren, richtte hij zich op het (Engels gesproken) oratorium. Maar zowel tijdens opera- als tijdens oratoriumvoorstellingen laste hij steeds vaker eigen orgelimprovisaties in tussen de verschillende aktes. Die orgelimprovisaties zouden leiden tot twee volledige reeksen van orgelconcerti (opus 4 en 7) en uiteindelijk ook tot de twaalf ‘grote’ concerti grossi voor strijkers en continuo opus 6 (maar zonder orgel) uit 1741. Het zijn concerti die in adem genoemd mogen worden met Vivaldi’s ‘L’estro armonico’ of Bachs zes ‘Brandenburgse Concerti’.
Handel baseerde zich erg bewust op de twaalf concerti grossi van Arcangelo Corelli (1653-1713) een reeks werken die toevalligerwijze ook het zesde opusnummer uit Corelli’s catalogus vormden. Het was met die muziek, die veertig jaar eerder gecomponeerd was, dat Corelli de Italiaanse laat-barok hielp verspreiden doorheen Europa. Ook Handels Londense publiek zal de hommage die de componist aan Corelli wijdde niet ontgaan zijn. Handels opus 6 werd al vaak genoeg op plaat gezet maar het Engelse Avison Ensemble presenteert een heel boeiende en uiterst capabel uitgevoerde interpretatie op deze driedubbele cd.
Handels concerti grossi vormen een charmante synthese van Italiaanse en Engelse invloeden. Hij maakt dan ook gebruik van een verbazingwekkend divers palet dat zowat elk denkbaar genre uit zijn tijd omvat: Engelse of Italiaanse (instrumentale) aria, canzona, triosonate, archaïsche sonata di chiesa of statige Franse ouverture. Het Italianisme zit hem eerst en vooral in de virtuoze vioolpartijen, het onomwonden samenspel en de vlotte melodietjes, drie kenmerken die het Avison Ensemble feilloos naar voren brengt. Verscheidene delen zijn frisse fuga’s in een stijl die uit de Italiaanse triosonate komt en waarin Handels contrapunt doorzichtig en overzichtelijk naar voren gebracht wordt.
De Engelse invloed ligt minder voor de hand maar uit zich in enkele middendelen die van muzikaal leider Pavlo Beznosuk een hartige cadans en stevige ritmiek meekrijgen. Snelle delen met een hoppende ‘Gigue’-achtige ritmiek verwijzen sterk naar die vlugge barokke dans met zijn lichtvoetige karakter. De langzame en vrome aria’s zoals die waarmee het tweede concerto opent, bezitten een ernstige en diepzinnige lyriek. De ouvertures, die Handel naar Frans voorbeeld modelleerde, komen statig genoeg over maar de relatief kleine bezetting van het Avison Ensemble vermijdt bewust elk bombast of grootspraak.
Een helder uitgevoerde eerste vioolpartij houdt deze muziek briljant, iets waar de snelle delen zonder meer baat bij hebben. Bovendien mag men genieten van een verbluffende technische beheersing van zulke snelle passages; het is één zaak om snelle tempi aan te houden maar iets heel anders om, zoals hier, een doorgedreven gevoel voor ritme en frasering in een hele rits toonladderfiguurtjes en coloraturen te houden.
Qua bezetting houdt Handel het conventioneler dan Bach in zijn Brandenburgse concerti. Maar Handels bezetting van twee soloviolen, solocello, strijkers en continuo verbergt een continu boeiende serie concerti die van elk mogelijk barok genre gebruik maken en door het Avison Ensemble rijkelijk mogen schitteren.
Meer over George Frideric Handel
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
