Petra Müllejans of Gottfried von der Goltz? Altijd al moeite gehad om een favoriet te kiezen onder de eerste violen van de Freiburger Barockorchester? Dan biedt deze cd de mogelijkheid beide musici met elkaar te vergelijken, en dan nog wel in repertoire dat het grootste paradepaardje van dit ensemble is, met name de muziek van Johann Sebastian Bach. "Toch niet nog maar eens een opname van de vioolconcerti?", is misschien de gedachte die zich dan opdringt. Niet ten onrechte, want welk zichzelf respecterend violist heeft die werken nooit opgenomen? Toch zat de wereld, misschien zonder het te weten, nog te wachten op een nieuwe uitvoering. Want van zodra deze cd in de speler verdwijnt, klinken de drie concerti zoals ze nimmer tevoren klonken. Fris, duizelingwekkend geïnspireerd, stijlvol-authentiek en bovenal hartroerend muzikaal. Dat zoiets nog kan, in repertoire dat in feite zo gekend is dat men geen Bach-specialist moet zijn om per werk een paar motieven mee te fluiten, stemt tot verbazing. Het Freiburger Barockorchester doet er zijn credo, namelijk dat via de individuele nieuwsgierigheid van de musici het aloude repertoire levendig en expressief tot klinken wordt gebracht, alle eer mee aan.
Petra Müllejans of Gottfried von der Goltz? Eigenlijk kan een vraag moeilijk meer futiel zijn. Speelt Müllejans het vioolconcerto BWV 1041 vrijuit, alsof het een ongedwongen, improvisatorisch parlando voor viool is bovenop een kloppend orkestraal hart, dan vertolkt von der Goltz het BWV 1042 met een rijkdom van toon die als een warme gloed boven de begeleiding uit straalt. Beiden zijn het vertolkers die putten uit hun liefde voor het repertoire, of wat zou anders de bron zijn voor de vreugde die ze uitstralen terwijl ze deze meesterwerken een nieuw en eeuwig leven geven? Tegelijk zijn de melancholische middendelen van beide concerti van een doeltreffende soberheid. De klagerige solostem overdrijft nooit, terwijl het hele ensemble vanuit de afgemeten klavecimbelpartij zich weerbaar blijft opstellen, als een veer die de solist voortdurend de hoogte in duwt. De trage delen zijn kortom nooit dieptepunten, maar treurige wolken die het meer kwieke spectrum van de omringende delen emotioneel aanvullen. Als geheel zijn het eigenlijk perfecte concerti: alles zit erin, wat voor stukken met een gemiddelde duur van ongeveer 15 minuten gerust wonderbaarlijk mag heten. Moet men dan rouwig zijn om het gegeven dat er weinig van Bachs instrumentale muziek is overgebleven? Of is blijdschap meer op zijn plaats, omdat "slechts" drie concerti toelaten er zich intenser op te focussen, voor de luisteraar zowel als voor de uitvoerder?
Het derde concerto waarvan sprake is het BWV 1043, het concerto voor twee violen. Dat het Müllejans en von der Goltz niet te doen is om het per se willen vertolken van de eerste of de tweede stem (die als zodanig helemaal niet bestaat), wordt hier helemaal duidelijk. Beiden verweven ze hun violen met elkaar, maar het grootste wonder van deze uitvoering is de mate waarin het orkest participeert. Bach noemde het zelf 'Concerto à 6' en voor de Freiburger Barockorchester was het evident het werk als een concerto grosso te benaderen. Alleen mensen die in het dagelijkse leven gelijkmoedig met elkaar omgaan, kunnen zich muzikaal zo natuurlijk tot elkaar verhouden. De strijdlust van solist versus orkest komt totaal te vervallen in dit stuk, waarin een symbiose wordt bereikt die de luisteraar simpelweg de adem beneemt. In het werk dat het album vervolledigt, met name een transcriptie van het concerto voor drie klavecimbels – omgevormd tot een parel voor drie violen, wat allicht de oorspronkelijke bezetting was waarvoor Bach had gecomponeerd – komt een gezonde competitie dan toch weer bovendrijven. De derde soliste is Anne Katharina Schreiber, wiens fijnbesnaarde klank zich feilloos mengt met die van haar twee kompanen. Gespeeld op drie violen klinkt het BWV 1064 transparanter dan de overgeleverde versie. Mede dankzij het Freiburger Barockorchester, dat de horizontale en verticale architectuur van de partituur op een presenteerbladje voorschotelt alsof het om een doodeenvoudige klus gaat, vervoltooit dit opusnummer een cd waarvan een recensie eigenlijk slechts twee woorden zou moeten omvatten: puur genieten.
