Nadat Johannes Brahms zijn laatste grote werken, een vierde en laatste symfonie en een dubbelconcerto voor viool en cello had gecomponeerd nam hij het "energieke besluit, niets meer te componeren" en met dat besluit was Brahms "zo vrolijk, zo tevreden [...] dat het plots weer ging". Het resultaat van die vernieuwde creativiteit van een reeks kamermuziekwerken voor klarinet en vier reeksen van pianominiaturen met opusnummers 116 tot 119. Brahms definieerde zijn late werken niet verder dan met vrij onbestemde titels als 'Klavierstücke', 'Fantasien' of 'Intermezzi', misschien niet onbewust in de geest van Beethovens allerlaatste pianowerken, die eenvoudig 'Bagatellen' als titel kregen. Voor haar eerste opname bij Berlin Classics koos de Russische pianiste Anna Gourari net deze vier reeksen van Brahms' late pianowerken.
De 'Fantasien' opus 116 zijn zeker niet Brahms meest toegankelijke composities, minder melodieus opgevat als bijvoorbeeld de 'Intermezzi' opus 117 of de 'Klavierstücke' opus 118 die er meteen op volgden. Sommige delen, zoals het 'Intermezzo' in e mineur krijgen bij Anna Gourari een haast meditatief karakter, volledig in toon met Brahms' Italiaanse bovenschrift 'gracieus en met het intiemste gevoel'. Een tempo dat niet met ijzeren hand voortgedreven wordt maar een natuurlijke rubato met zich meedraagt, zoals in het tedere 'Intermezzo' in e klein uit de 'Klavierstücke' opus 119 past deze muziek erg goed. Een brede Russische lyriek zoals in het erop volgende 'Intermezzo' is niet meteen wat men van Brahms' muziek verwacht te horen.
Het zijn de bevlogen delen die bij Anna Gourari echter het opvallendst impulsief en ruw overkomen. Gourari's Brahms is geen neoclassicist die pianominiaturen in de heldere, eenvoudige stijl van Schubert schreef maar een romanticus met evenveel plotse karakterwisselingen als Robert Schumann. Grote climaxen en dramatische, heroïsche akkoorden kenmerken dan ook haar kijk op zulke diverse composities als het 'Capriccio' in g mineur uit de 'Fantasien' opus 116 of de 'Rhapsodie' in Es majeur uit de 'Klavierstücke' opus 119. Ze werpt zich met een zeldzaam gehoorde overgave en energie, met diepe, zware bassen in het 'Allegro Agitato', het laatste van de 'Fantasien' opus 116. Het hamerende van sommige passages wordt bovendien nog eens versterkt door een vrij droge opname, die voor een harde aanslag zorgt en een spaarzaam pedaalgebruik dat deze muziek transparant en zonder al te veel galm laat horen.
Anna Gourari laat een niet zo gepolijste, maar wel temperamentvolle en eerlijke Brahms horen. Het blijft zeldzaam om deze muziek te horen wanneer die zo impulsief klinkt en snel van sfeer wisselt als bij Anna Guarari's erg persoonlijke en mooie interpretatie.
Meer over Johannes Brahms
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
