Violist en componist Niccoló Paganini heeft met zijn virtuositeit de hele negentiende eeuw gefascineerd. De meest diverse componisten hebben zich door zijn muziek laten inspireren: Schumann, Chopin, Rachmaninow of Andrew Lloyd Webber zijn maar enkele namen die thema's van Paganini in hun werk integreerden. Brahms' 'Variationen auf ein thema von Paganini', bestaand uit twee variatiereeksen, ontstonden rond 1862. De jonge Amerikaanse pianist Nicholas Angelich heeft deze veeleisende cyclus recent uitgebracht bij Virgin, met op het programma verder nog de vier ballades opus 10 en de twee rapsodieën opus 79.
Angelich opent zijn cd met de ballades. Van bij de eerste akkoorden springt zijn beheerst pianospel in het oor. Brahms' ingehouden dramatiek, doorspekt met expressieve polyfonie en complex contrapunt, wordt met de nodige tijd en spanning naar voren gebracht. Het valt vooral op hoe Angelich de ingewikkelde gelaagdheid die in deze ballades aanwezig is transparant en licht weet te houden. Misschien dat hier en daar wat meer stuwing vanuit de diepten van Brahms' baslijnen de uitvoering nog extra kracht en reliëf had kunnen geven. Dat geldt niet voor de twee rapsodieën: daar zijn al glimpen op te vangen van de duivelse moeilijkheidsgraad die de 'Variationen auf ein thema von Paganini' zo berucht hebben gemaakt. Naast de technische hoogstandjes laat Angelich voldoende ruimte om het verrassende en progressieve harmoniegebruik te laten horen. De ontegensprekelijke, in zijn eenvoud soms volks aandoende lyriek van beide stukken blijft daarentegen een tikje onderbelicht. Zonder twijfel zijn het de 'Variationen' die het hoogtepunt van deze cd vormen. De twee bundels, telkens bestaand uit het thema en veertien variaties, wisselen af tussen rustige zangerigheid en razendsnelle virtuositeit, waarin bij momenten het thema nog amper te herkennen is. Of het nu gaat om die variatie waarin Brahms het thema omturnt tot een lieflijk walsje, of om die waarin de complexiteit nog wordt verhoogd door allerhande tegenstemmen over de hele tessituur van de piano, Angelich zet een indrukwekkende prestatie neer. Niet alleen zijn feilloze techniek, maar ook zijn gevoel voor spanningsopbouw binnen de variatiereeksen dragen bij tot een schitterende uitvoering.
Nicholas Angelich presenteert met deze Brahms-cd een mooie opname waarin hij al zijn talenten in de verf zet. Dit is een pianist om in de gaten te houden.
Meer over Johannes Brahms
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
