Johannes Brahms schreef 3 vioolsonates in de tien jaar tussen 1878 en 1888. Dat wil zeggen dat de drie vioolsonates van Brahms volwassen werken zijn – in tegenstelling tot zijn drie pianosonates bijvoorbeeld, die vroeg in Brahms' oeuvre vallen – van een componist die zich rijp genoeg voelde om de vergelijking met de sonates van Beethoven en Schumann aan te gaan. Toch zijn Brahms' sonates geen typisch romantische virtuoze huzarenstukjes voor viool en piano. Stilistisch is er eerder een verwantschap met Brahms' liederen, vaak letterlijk zelfs want Brahms gaat voor thema's en melodieën niet zelden te leen bij 'Lieder' die hij eerder voor zang en piano had gecomponeerd. Ook het karakter van Brahms' sonates is vaak die van het romantische lied, bedachtzaam, intiem en sfeerscheppend.
De Franse violist Patrice Fontanarosa, vroeger onder meer concertmeester van het Orchestra National de France zocht voor deze opname de Bulgaarse pianist Emile Naoumoff op, een pianist die als solist of kamermuzikant al een aardige discografie op zijn conto mag schrijven met voornamelijk Frans werk van onder meer Fauré, Satie, Poulenc en Debussy. En iets van die Franse stijl is, zo lijkt het, ook blijven hangen in deze lumineuze, rationele uitvoering van Brahms' sfeervolle sonates.
Deze uitvoering presenteert doorheen drie vioolsonates een klassieke, classicistische Brahms. Dat wil zeggen dat piano en viool met elkaar een verstaanbare, rationele dialoog aangaan, dat articulaties tot in de puntjes verzorgd worden en de hele cd een kalme, doordachte sfeer uitademt. Nadeel is dat de muziek nergens echt uit zijn voegen barst, nergens impulsief gaat klinken. Wilde passages blijven zeker aanwezig, zoals in de doorwerking van het eerste deel van de eerste sonate maar een bedaarde toon overheerst op de meeste plaatsen. Het langzame deel uit de derde sonate klinkt zelfs wat statisch. Vele passages in het hoogste vioolregister klinken opgewonden maar dat ligt eerder aan Fontanarosa's snelle boogstreken en rijkelijke vibrato. Patrice Fontanarosa bezit namelijk een wat hese klank in zijn midden- en laag register, verlegen bijna maar op zijn topnoten komt hij lichtjes schril over, met tamelijk veel vibrato.
Het is echter pianist Emile Naoumoff die heel ontroerend kan overkomen en die op vele plaatsen een diepzinniger Brahms neerzet. Hij past zich goed aan de lichte klank van de viool aan en echt hamerend laat hij zijn piano nooit klinken maar in delen als het openingsdeel van de tweede sonate is het ontegenzeggelijk de piano die het werk haar diepgang meegeeft.
Dit blijft een knappe uitvoering van Brahms' muziek maar voor vele Brahms liefhebbers hadden deze sonates ongetwijfeld wat meer duisternis, wat meer buikgevoel mogen hebben. Patrice Fontanarosa en Emile Naoumoff spelen vlekkeloos samen en presenteren een Brahms die stevig met beide voeten op de grond staat maar de magie, die diepzinnigheid die Brahms zo aandoenlijk kan maken is niet overal even sterk aanwezig.
Meer over Johannes Brahms
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
