De Duitse romantische componist Max Reger schreef een omvangrijke reeks kamermuziekwerken bij elkaar en naast strijkinstrumenten figureerde daar ook de klarinet prominent in. Hij liet zich inspireren door klarinettist Richard Mühlfeld (dezelfde muzikant die ook Brahms aanzette tot het componeren van werken voor klarinet) tot het schrijven van zijn eerste twee sonates voor klarinet en piano opus 49 en negen jaar later, in 1909 volgde er een derde sonate.
De drie sonates bezitten ruwweg dezelfde vierdelige vorm, met een kalm eerste deel, een vlugger scherzo, een lyrisch derde deel en een net wat vluggere finale. Dit is intense maar allesbehalve eenvoudige muziek, wat vooral te wijten is aan Regers voorkeur voor complexe polyfonie en modulaties en de afwezigheid van gemakkelijk in het gehoor liggende melodieën. De derde sonate is toegankelijker dan de eerste twee maar wie verwacht dat Reger, die zich door Brahms liet inspireren, eenzelfde zin voor melodie aan de dag legt, komt bedrogen uit: dit is diepzinnige, intellectuele muziek die meer dan een beluistering nodig heeft om al zijn geheimen te ontsluieren.
Regers sonates voor klarinet zijn berucht omwille van de eisen, niet wat snelheid maar wat lijnvoering en ademhaling betreft, die hij aan de klarinettist stelt. De openingsdelen bezitten in de drie sonates een rustig karakter, dat klarinettist Lars Wouters van den Oudenweijer knap in de verf zet. Al te veel opwinding blijft achterwege in een zich traag ontplooiende dialoog tussen klarinet en piano. De scherzi zijn beweeglijker gespeeld, zoals dat van de derde sonate, dat uitdagend en bijna spottend klinkt. De smalle toon van van den Oudenweijers klarinet past goed hier en zijn spelen zelf blijft beheerst en nooit haastig. Zo krijgt hij de tijd om alle riedels en loopjes die Reger voorschrijft nauwkeurig uit te spelen. De trage delen bevatten veel verborgen schoonheid - ze liggen niet gemakkelijk in het gehoor maar lonen beslist de moeite om aandachtig te beluisteren, zeker omwille van Lars Wouters van den Oudenweijers zachtaardige, delicate klank. Het is dan ook pianist Hans Eijsackers die voor het meeste reliëf zorgt hier, net zoals in enkele verrassend ruwe inzetten in het eerste deel van de tweede sonate.
Deze cd laat geen indrukwekkende klarinettechniek en bijhorende virtuositeit horen maar toont een intieme, wat in zichzelf gekeerde lezing van Regers drie klarinetsonates door twee muzikanten die als weinig anderen deze soms stuurse maar eerlijke muziek lijken te begrijpen.
Meer over Max Reger
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
