Het Gustav Mahler Jugendorchester werd aan het eind van de jaren tachtig opgericht als een gezamenlijk muzikaal project tussen jonge muzikanten uit Oostenrijk aan de ene, en Hongarije en toenmalig Tsjecho-Slowakije aan de andere kant van het Ijzeren Gordijn. Intussen is het orkest opengesteld voor muzikanten uit alle landen, en jaarlijks worden wereldwijds audities gehouden voor een concerttournee rond Pasen en één in de zomervakantie. Dit is een werkmethode die ook ruwweg gevolgd wordt door andere belangrijke jeugdorkesten zoals het UBS Verbier Festival Orchestra of het Europees Jeugdorkest. Dat het GMJO zich op die manier moeiteloos kan meten met de meeste professionele orkesten bewijst deze schitterende opname van Richard Strauss' Alpensinfonie, een resultaat van de paastournee van dit orkest.
'Eine Alpensinfonie' was Richard Strauss' laatste symfonische gedicht, (daarna legde de componist zich voornamelijk op opera toe), en werd geïnspireerd door het zicht dat Strauss had op de Oostenrijkse Alpen, en vooral de majestueuze Zugspitze, vanuit zijn villa in Garmisch Partenkirchen. Ondanks de titel is het werk allesbehalve een symfonie in de klassieke zin van het woord maar eerder een levendige beschrijving, stap voor stap, van een bergbeklimming. Aan natuurbeelden geen gebrek dus in dit werk: de wandelaar komt op zijn tocht diepe wouden, sprankelende beekjes en kalme alpenweides tegen, voordat hij ijlings de vlucht moet nemen onder een krakend onweer. Elke scène wordt heel precies in de partituur aangeduid. Het werk begint in de duisternis en eindigt op precies dezelfde manier, met de diepe nacht die vredig over de bergen neerdaalt.
Bij veel uitvoeringen van de Alpensinfonie wordt deze natuurnabootsing wat verduisterd omdat het orkest zucht onder de zware technische eisen die Strauss aan zijn muzikanten stelt. Virtuositeit blijkt echter geen enkel probleem voor de jonge muzikanten van het Gustav Mahler Jugendorchester. De strijkers bezitten een mooie, transparante klank, die heel persoonlijk de luisteraar aanspreekt, alsof de strijkersectie al jaren samen speelt. Zware en delicate hoorn- en trompetpartijen worden schijnbaar moeiteloos en zonder missers uitgevoerd. Dit is opmerkelijk, want deze cd is het resultaat van een, (waarschijnlijk toch een beetje bijgewerkte), live-opname.
Dit werk is namelijk technisch zo perfect dat je als luisteraar alleen maar achterover kunt leunen en genieten van Strauss' prachtige klankschilderingen. Bij teveel opnames en uitvoeringen van dit werk verliest het orkest zichzelf in de uitvoerige en veeleisende instrumentatie. Dirigent Franz Welser- Möst houdt deze opname echter meesterlijk transparant en eenvoudig, zodat de complexe muziek vaak meer als een simpel volkswijsje klinkt. Dit maakt de klankschilderingen erg duidelijk verstaanbaar en aangenaam om naar te luisteren. Het klateren van een bergstroom, de vallende regendruppels voor de zomerstorm, worden heel overtuigend weergegeven. Ook de thematische samenhang van het werk, (Strauss gebruikt meer dan zestig muzikale motieven doorheen zijn Alpensinfonie), wint hierbij aan klaarheid. Welser- Möst ontwijkt trouwens de meest bombastische momenten van dit werk, meestal door de tempi van luide passages of weidse schilderingen niet te traag te nemen. Dat is zeker zo in 'Vision', waar heel veel nodeloze balast wordt ontweken door een vlot en gemakkelijk tempo.
Dit is een werk van Richard Strauss zoals de luisteraar het zelden uitgevoerd zal horen: een jeugdige sound kenmerkt dit orkest, zodat alles heel verstaanbaar en eenvoudig gehouden wordt. Alsof een opname bij een prestigieus label als EMI nog niet genoeg referentie zou zijn, bewijst het Gustav Mahler Jugendorchester hier dat het een orkest is dat zich moeiteloos boven de meeste andere – professionele – Europese orkesten plaatst. Grote klasse, een plezier om naar te luisteren en geen seconde vervelend!
Meer over Richard Strauss
Verder bij Kwadratuur
