Richard Strauss groeide op in een muzikale familie en kwam al snel met muziek in contact. Zijn eerste werken verraden echter nog geen spoor van de muzikale vernieuwer die hij in zijn latere jaren zou worden; Strauss' eerste composities weerspiegelen de muzikaal-conservatieve geest van vader Strauss en kijken eerder terug naar Schumann, Mendelssohn en Brahms, dan vooruit naar Wagner en Liszt. Tussen zestien en negentien jaar beheerste Strauss echter al een opvallende verscheidenheid aan stijlen; zijn eerste composities bevatten twee symfonieën, concerti voor viool en hoorn, een strijkkwartet, twee serenades voor blazers, een sonate voor cello en piano en deze drie korte pianowerkjes. De Fünf Klavierstücke op.3 en de Stimmungbilder op.9 (in de Engelstalige uitgave nogal onhandig vertaald als 'Moods and Fancies') zijn beschrijvende karakterstukjes in de geest van Schumann of Mendelssohns 'Lieder ohne Worte'. Als in deze vroege pianomuziek al sporen terug te vinden zijn van de latere Strauss, dan in het beslist in de manier waarop hij, zelfs op jonge leeftijd, moeiteloos van de piano gebruik maakte om levendige beelden te creëren, zoals hij dat later in zijn talrijke liederen met pianobegeleiding zou doen. Zo schept het 'Heidebild' uit de 'Stimmungsbilder' een desolaat beeld van een troosteloos en regenachtig heidelandschap, terwijl de begeleiding uit 'An einsamer Quelle' het kabbelen van het bronwater suggereert. De pianosonate in B klein is dan weer grootser opgezet, bijna symfonisch van tijd tot tijd, zoals in het eerste deel dat gebruik maakt van een kort motief van drie herhaalde noten, om dit deel zijn samenhang te geven. De finale vormt een virtuoos en orkestraal gedacht slot.
De Tsjechisch-Noorse componist Stefan Veselka speelt deze werken voor wat ze zijn, zonder overdreven maniërisme, maar steeds stijlvol en muzikaal. Hij weet heel goed de door en door romantische geest van de korte karakterstukjes te vatten terwijl hij de sonate de nodige grandeur meegeeft, met een grotere klank en voldoende contrast tussen de verschillende delen. Hij speelt met een nogal harde aanslag, wat de muziek soms wat zwaar doet klinken, en af en toe ook wat agressief. Het scherzo uit de sonate, een feeëriek 'Presto' is dan een aangename afwisseling, want het klinkt vederlicht, vlug en net niet gehaast. Veselka's ritmische precisie, die weinig ruimte laat voor (al te veel) rubato, zorgt er voor dat Strauss' werken steeds vlot blijven klinken.
Voor wie Richard Strauss hoofdzakelijk kent als componist van symfonische gedichten en opera's zullen deze kleinschalige jeugdwerken een hele ontdekking zijn. Het zijn prachtige voorbeelden van hoogromantische muziek, die de schilderijen van David of de verhalen van Hoffman voor de geest halen en reeds een heel zelfzekere, zij het nog niet even originele, compositiestijl verraden. Dit en Stefan Veselka's mooie interpretatie maken van deze cd er eentje die je best kan smaken.
Meer over Richard Strauss
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
