Schumanns drie sonates voor viool en piano zijn alledrie vrij late werken die geschreven werden in de jaren na 1850, toen Schumann als dirigent in Düsseldorf een moeilijke tijd beleefde, de eerste tekenen van zijn geestelijke aftakeling zich begonnen te manifesteren en hij op gespannen voet leefde met zowel de muzikanten als met de directie van zijn orkest. Het was echter ook een ontzettend productieve periode en Schumanns late meesterwerken - de derde symfonie, de concerti voor cello en viool, de 'Märchenerzählungen' voor klarinet, altviool en piano, verscheidene programmatische orkestwerken en ouvertures en ook deze drie sonates - werden tussen 1850 en 1854, het jaar waarop hij krankzinnig werd, gecomponeerd.
Jennifer Kohs aanpak van Schumanns drie sonates is overwegend classicistisch, met een duidelijke lijnvoering, veel aandacht voor de structuur van elk deel en weinig van wat je zou kunnen noemen 'viooldiva-allures'. Het samenspel tussen twee evenwaardige partners, viool en piano staat centraal. Ze permitteert zichzelf niet al te veel vrijheid waardoor de ritenuto's die ze wel neemt des te frappanter over komen en heel duidelijk Schumanns bedoelingen in de verf zetten.
De muzikale 'vraagtekens' die Schumann stelt na elke langere frase in het trage deel van de eerste sonate krijgen van Jennifer Koh heel mooi vorm, zonder dat zij een zo duidelijk muzikaal gebaar overdrijft. In de finales van de sonates staan een vlekkeloze techniek en zuivere virtuositeit voorop en Koh bewaart een echte 'forte' dynamiek doorgaans slechts voor climaxen. Die gedrevenheid konden wij best smaken maar het nadeel is dat er wat minder nadruk komt te liggen op de soms hamerende ritmiek die Schumann voorschrijft, zoals daar in de finale van de tweede sonate enkele mooie voorbeelden van te vinden zijn. Dat wil niet zeggen dat het er niet onstuimig aan kan toegaan, zoals het openingsdeel van de tweede sonate met zijn impulsieve melodieflarden bewijst. Maar ook hier haalt, wanneer Schumann naar een zachtere geluidssterkte terugkeert, transparantie uiteindelijk de bovenhand, met een pianopartij die elke noot accuraat en met zorg plaatst.
Het cd-boekje waarschuwt terecht tegen het achterstevoren interpreteren van de muziekgeschiedenis om zo in deze drie late sonates grillige tekenen te zien van Schumanns nakende waanzin. Deze muziek werkt net veel beter als men ze interpreteert, zoals Jennifer Koh en Reiko Uchida doen, als klassieke sonates in de geest van Beethoven, niet als losbandige gemoedswisselingen in sonatevorm. Zo hoort de luisteraar in elke maat de strakke beheersing en natuurlijke muzikaliteit die de twee muzikanten van dit duo ten gehore brengen. En zo blijft deze hele cd klinken als 'echte' Schumann, uitgevoerd door muzikanten die een diepe binding tonen met deze muziek.
Meer over Robert Schumann
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
