Giovanni Felice Sances (ca. 1600-1679) wordt vaak voorbijgelopen in de muziekgeschiedenis. De man werd in Rome geboren en maakte, na engagementen in Venetië en Padua carrière aan het Habsburgse hof in Wenen. De dertigjarige oorlog en de Franse interventie erin in 1635 zorgden ervoor de Oostenrijk zich voor haar muzikanten nog meer naar Italië wendde. Sances, die in 1636 als tenor in dienst trad van keizer Ferdinand II, was een van vele Italiaanse kunstenaars die in de Habsburgse hoofdstad werk vonden.
In de context van de katholieke contrareformatie na de vrede van Westfalen (1648) mogen Sanches’ religieuze werken bekeken worden. Ze beklemtonen de pilaren van het Oostenrijkse katholicisme: verering van de maagd Maria, van heiligen, Christus’ aan het kruis… Stilistisch grijpen deze werken terug naar de muziek van Claudio Monteverdi. Sances bezit echter een origineel talent voor melodie en deze selectie motetten toont hoe gemakkelijk en sappig deze muziek zichzelf laat zingen en spelen. Of anders gezegd, wat ze aan harmonische inventie (soms) missen, maken deze motetten goed door hun melodische vindingrijkheid die in de leidende stemmen aardig wat ruimte overlaat voor improvisatie en versiering.
Grote stemmen zijn het niet bij Scherzi Musicali, die deze muziek inzongen maar dat hoeft ook niet. Met een doorgaans zuivere nootplaatsing en een aantrekkelijke samenzang wordt deze muziek vocaal erg mooi vorm gegeven. Dat sommige loopjes niet altijd even zuiver gezongen worden (vooral de tenor wil wel eens net niet struikelen op Sances’ snelle passages) mag snel vergeven worden. Het wordt ruimschoots gecompenseerd door de levendigheid waarmee de tekst van motetten als het ‘Vulnerasti cor Meum’ of het ‘Laudemur viros Gloriosos’ uitgesproken wordt. Sances specificeerde geen gedetailleerde instrumentatie en de keuze viel bij Scherzi Musicali op een combinatie van strijkers en continuo (luit, theorbe, klavecimbel, orgel, harp), met een cornetto als enige blazer die in enkele motetten de zang dubbelt maar zelden een solorol krijgt. Het resultaat is een strak verweven instrumentatie die de zang centraal laat staan maar treffend het karakter van de muziek bepaalt. Nicolas Achten leidt Scherzi Musicali en is zelf ook een muzikale duizendpoot en wisselt moeiteloos van theorbe naar klavecimbel en harp terwijl hij zichzelf als zanger begeleidt. Hij is bariton van stemtype en bezit een welluidende laagte en een soepele stem die zonder hoorbare moeite allerlei vlugge loopjes kan nemen.
De werken op de plaat komen uit een eerste collectie Motetten maar de hoofdbrok van de cd is het lange en triestige ‘Stabat Mater Dolorosa’, (atypisch genoeg voor lage mannenstem geschreven) dat uit een latere collectie komt. Het vormt een reeks vrije variaties boven een zuchtende, chromatisch dalende baslijn – ruwweg hetzelfde principe dat Purcell zo effectief gebruikte aan het eind van ‘Dido and Aeneas’.
Deze stijlvolle en knap afgewerkte uitvoering van weinig bekende muziek uit de vroege barok mag er best wezen. Sances’ Italiaanse stijl bezit misschien niet dezelfde diepgang als Duitse barokmuziek maar hij schreef complexloze melodieën die gemakkelijk in het oor liggen en die de zangers en instrumentalisten op de cd met hoorbaar plezier uitvoeren.
Meer over G.F. Sances
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
