Robert Schumanns vioolrepertoire is betrekkelijk klein en bestaat naast drie sonates voor viool en piano uit een zelden gespeeld vioolconcerto dat Schumann enkele jaren voor zijn dood componeerde. Het is echter niet dat vioolconcerto dat op deze cd terug te vinden is maar wel een arrangement voor viool van het celloconcerto dat Schumann zelf maakte voor de vioolvirtuoos Joseph Joachim.
Clara Wieck, Schumanns vrouw was eerder concertpianiste maar een handjevol composities voor piano of piano en viool verraden een talent dat slechts door dat van haar man overschaduwd werd. De ‘3 Romances’ opus 22 zijn alleszins een zeldzaamheid binnen het vioolrepertoire en het is dus altijd leuk om ze op cd terug te vinden. Het zijn fantasierijke werkjes, met lange, onregelmatige melodieflarden en een vrij samenspel tussen viool en piano. Schumanns tweede vioolsonate is dan weer klassieker in opzet en structuur en sluit de cd af.
Schumanns muziek laat zich gemakkelijk bewerken voor andere instrumenten. Een hele rits kamermuziekwerken voor blazers (korte stukken voor klarinet, hobo of hoorn) klinkt net zo goed op altviool of cello en ook het celloconcerto werkt wonderwel in haar bewerking voor viool. Graffins spaarzame gebruik van vibrato en resulterende vlakke klank doet het bovendien erg goed in deze muziek. Hier is geen grote viooldiva aan het woord maar iemand die Schumanns muziek op eerlijke wijze voor zichzelf wil laten spreken. Of die muziek nu oorspronkelijk voor viool of voor cello geschreven is, doet er dan niet meer toe.
Het tragisch en heroïsche scherzo uit de sonate is steeds een van Schumanns hoogtepunten, zeker op deze opname dankzij de snedige fraseringen en dreigende en droge bassen van de piano. Er bestaan meer tumultueuze uitvoeringen van de sonate maar Graffin kiest er niet onterecht voor om Schumanns muziek in de eerste plaats overzichtelijk en logisch te houden, zonder zich te vergrijpen aan een impulsief tempo of karakter. Dat zorgt ervoor dat de luisteraar elke plotse wisseling van muzikale atmosfeer als heel natuurlijk kan ervaren.
Graffin kan vooral in de vioolsonate een lichtjes hese klank maken die interpretatie een bescheiden persoonlijkheid verleent. Vooral zijn laagste snaren bezitten een geraffineerde, insinuerende klank, die mooi tot haar recht kan komen, zoals in de eerste noten van de finale van de sonate. Clara Schumanns ‘Romances’ winnen veel dankzij de dromerige aanpak van Graffins vioolspel en Claire Déserts pianospel. Dit blijft wazig omlijnde muziek die improvisatorisch klinkt, alsof beide muzikanten ter plekke versieringen en fantasietjes uitvinden. De zachte klank van de viool vindt haar weerklank in een zijdezachte aanslag van Claire Désert. Maar ook op luidere passages komt haar piano net droog genoeg over om zorgvuldige fraseringen mogelijk te maken.
Graffin wordt in het concerto ondersteund door de Deutsche Radio Philharmonie Saarbrücken Kaiserslautern die met veel verbeelding en smaak Schumanns orkestpartij vertolkt. Een glansrol speelt het orkest niet echt maar in kleine tussenkomsten van de blazers in het langzame deel of in het afgemeten marstempo van het laatste toont het precies hoe deze muziek tot haar recht moet komen.
Schumanns muziek wordt afwisselend exuberant en teruggetrokken gebracht op deze opname. Graffin en Claire Désert verstaan de kunst om deze bewogen muziek in een heldere structuur te gieten, wat van de vioolsonate en het concerto meeslepende ervaringen maakt. Minder ambitieus maar net zo charmant zijn Clara Schumanns ‘3 Romances’, aanlokkelijke voorbeelden van ‘Hausmusik’ zoals die in talrijke burgerwoningen van de negentiende eeuw weerklonk.
Meer over Robert Schumann, Clara Schumann
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
