Accordeonist Teodoro Anzellotti heeft al een hele poos geleden beslist waar hij zich muzikaal mee wil bezighouden. Wie zijn naam hoort, denkt meteen aan zijn uitvoeringen van werken van gekende componisten, waaronder Berio, Satie, Cage, Janacek, Pärt en Bach. Al een goeie 20 jaar kwijt hij zich vol overgave aan zijn taak, namelijk prachtig klassiek repertoire op accordeon te spelen en op cd uitbrengen. Dat hij daarvoor bij het label Winter & Winter gestrand is, lijkt op zich echter een raar fenomeen. Die platenmaatschappij brengt immers voornamelijk jazz (en wereldmuziek) op de markt, en hoewel Anzellotti soms als een improviserend musicus klinkt, speelt hij daadwerkelijk elke noot van de originele partituur. Dat zegt uiteraard niets over de kwaliteit van de muziek, integendeel: het is een bijzonder fijn gevoel om als luisteraar te geloven dat Anzellotti de Goldberg variaties binnenste buiten keert, terwijl hij ze eigenlijk doodgewoon van het blad speelt.
In 1999 interpreteerde Anzellotti reeds de alom gekende zesde cellosuite van Bach op schitterende wijze en ook met deze gedurfde opname bewijst de in Italië geboren Duitser dat hij de componist perfect aanvoelt. Op concerten durft hij al eens uitpakken met een Bach-cantate, maar de integrale Goldberg variaties zijn natuurlijk van een ander kaliber. Hoeveel klaviervirtuozen zijn inmiddels niet gestruikeld en gesneuveld tijdens een interpretatie van dit aartsmoeilijke werk, dat meer dan een groot emotioneel uithoudingsvermogen, een immense souplesse in de speeltechniek en een vermogen tot het opbouwen van een spanningsboog richting de fantastische ‘Variatio 25. a 2 Clav. [“Adagio”]’ (die meteen het slotkapittel van de variatiereeks inluidt) vereist?
Het wonderbaarlijke aan de technisch quasi foutloze uitvoering van Teodoro Anzellotti is dat hij perfect voldoet aan die twee basisvereisten. De kortere, speelse variaties klinken in zijn uitvoering namelijk lichtvoetig en frivool, terwijl meer melancholisch getinte passages ook echt droevig en slepend uit de boxen rollen. Toch is ‘The Goldberg Variations’ in deze gedaante een twijfelachtig geval: Teodoro Anzellotti doet eigenlijk niet meer dan het werk zo goed als mogelijk spelen op een instrument dat net niet hetzelfde vermogen in zich draagt om even tragisch te klinken als het klavier. Noem het “instrumentale scepsis”, maar Bach’s compositie kan vele malen pathetischer, brutaler en zodoende ook gevoeliger klinken dan deze conventionele, brave versie. Denk maar aan de eerste opname die Glenn Gould van het werk maakte: een muzikale rebel die de traditie geweld aan doet met een ongecompliceerde update van het werk naar 20e eeuwse, ruwe maatstaven. In vergelijking met dat soort (weliswaar geniale) brutaliteit lijkt deze opname slechts een alledaags niemendalletje.
Laat niemand echter Anzellotti’s ongelofelijke beheersing van de accordeon, zijn diepe inzicht in de partituur of zijn lef om een heilig werk als dit onder handen te nemen betwisten. Een eenvoudige opgave kan het immers niet geweest zijn om de tweestemmige en bijwijlen fugatische passages helder uitgevoerd te krijgen op een accordeon, hoewel enkele collega’s het hem reeds voordeden. Ondanks al die kwaliteiten, blijft Anzellotti helaas steken in zijn goede bedoelingen. Een accordeon is nu eenmaal geen traditionele klavecimbel of vleugel…of klampt deze luisteraar zich teveel vast aan de conventies binnen het genre?
Meer over Teodoro Anzellotti
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
