Hoewel het concept van M-Base tegenwoordig wat op de achtergrond is geraakt, werkt de invloed ervan nog steeds door in verschillende actuele jazzgroepen. Het bekendste voorbeeld daarvan bij ons is ongetwijfeld Octurn, geleid door Bo Van Der Werf. In Frankrijk is die rol weggelegd voor het Parijse ensemble Thôt, een kwartet dat al twaalf jaar tegendraadse jazz maakt die bol staat van de ingewikkelde polyritmiek. Op hun derde album wordt er voor het eerst in beperkte mate gebruikt gemaakt van de stem. Er wordt echter niet gezongen, maar gedeclameerd, gerapped en gesampled.
De kernbezetting van Thôt bestaat uit altsaxofonist en bandleider Stéphane Payen, gitarist Gilles Coronado, bassist Hubert Dupont en drummer Christophe Lavergne. Op hun vorige albums werden ze steeds vervoegd door een hele rits gastmuzikanten, waaruit blijkt dat er niet alleen een muzikale link is met Octurn. Verscheidene van deze huurlingen, zoals Michel Massot, Pierre Van Dormael en Guillame Orti, waren of zijn nu nog steeds actief in het Brusselse ensemble. Saxofonist Guillaume Orti is zelfs op elk Thôt-album vertegenwoordigd, met inbegrip van het nieuwe 'With Words Vol. 1 & 2'. De Fransman is bij Octurn al een van de speerpunten en blijkt ook een waardevolle aanvulling van het Parijse gezelschap, getuige de heerlijk schreeuwerige sound die de groep ontwikkelt op 'Why'. Met een moddervette groove van bas en drums, lange uithalen van saxofoons en gitaar, tegen een achtergrond van versnelde tape-geluiden, wordt de eerste cd dan ook in stijl afgesloten.
De titel van dit dubbelalbum verwijst weliswaar naar de aanwezigheid van vocale partijen, maar eigenlijk is dat slechts het geval voor drie van de zeventien tracks. Daar is het ultrakorte 'Félixisme', dat amper een minuut duurt, dan nog bijgerekend. Slamdichter Félix Jousserand spuwt het ene isme na het andere uit terwijl deze worden samengesampled tot een dikke brij. Wat op tekstueel vlak misschien van waarde zal zijn, is echter totaal irrelevant en overbodig voor het muzikale. 'Penalty' verdiend dan weer wel zijn plaats op het album. Jousserands drukke uitweidingen over een schop van een politieagent en het door Frankrijk verloren WK van 2006, worden heerlijk begeleid door de groep met snelle, gejaagde passages en ingehouden spanning met een pulserende basgitaar.
Tempo- en metrumwisselingen zijn net zoals een vaak ingewikkelde polyritmiek steeds terug te vinden in de muziek van Thôt. Het gebeurt vaak dat twee musici unisono dezelfde partij spelen, of de ene een maat na de andere, waarna de rest van de groep daarover nog twee verschillende, dwarse patronen spant. Zo wordt een ingenieus en ondoordringbaar web geweefd, waarbij het muzikale soms wat achter loopt op de constructie. Maar dat is nu eenmaal een kenmerk van musici en bands die beïnvloed zijn door M-Base hogepriester Steve Coleman. Technische vervolmaking en precisie voeren zij steevast hoog in het vaandel, waardoor dit wel eens de ultieme musician's music zou kunnen zijn.
Thôt vermijdt echter dat het zijn luisteraars de gordijnen injaagt met vergezochte niemendalletjes. Dat heeft veel te maken met de naar rock en funk neigende riffs, die moeilijk maar toegankelijk zijn en bovendien meestal in een stevige groove worden gevangen. 'Elastic Quartet' lijkt zo aanvankelijk wel een metaltrack met zijn openende distortiongitaar en hakkende riff. Ook 'Quoi' kent een woest, fusionachtig begin, maar schakelt al snel terug naar een lagere versnelling wanneer Stéphane Payen en Gilles Coronado een trage maar lange melodie ontplooien. Als de gitaar bij een herhaling van de melodie plots een halve toon lager gaat spelen gaat het stuk een dissonante dood tegemoet.
Voor de liefhebbers van eerder genoemde bands en musici is Thôt zeker het ontdekken waard. Nieuwkomers in dit genre consumeren 'With Words Vol. 1 & 2' best met mate, want meteen een dubbelalbum van dit inhoudelijk kaliber doorworstelen zou wel eens gevaarlijk kunnen zijn voor de gezondheid.
Meer over Thôt
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
