Op deze plaat staat werk van twee Russische grootmeesters die elkaar opvolgden als toonaangevend componist. Ondanks de ontegensprekelijke invloed die Tchaikovsky op Stravinsky gehad heeft, is deze laatste er in geslaagd om zich los te maken van het idioom van Tchaikovsky. Dat Stravinsky een enorme vernieuwing inluidde is hiervan het directe gevolg. In die zin is deze plaat een schitterende vergelijking tussen deze twee stijlen.
Na het voltooien van zijn vierde symfonie in 1878 zou Tchaikovsky bijna tien jaar wachten voor hij zijn vijfde symfonie voltooide. In deze periode schreef hij vier orkestsuites die dienden als onderzoeksmateriaal op weg naar de meesterwerken die de vijfde en de zesde symfonie zouden worden. Het eerste deel, 'Elégie', is zijn naam meer dan waardig. De melodie kabbelt rustig voort zonder ooit tot een ware klankexplosie te komen, toch is dit een zeer boeiend stuk. Tchaikovsky was geroemd om zijn melodieuze kracht en ook tijdens dit werk maakt hij van dit talent gebruik. De componist voert het ene wonderlijke thema na het andere op, maar behoudt wel ten alle tijden het overzicht. Dit kenmerk van groot compositietalent kwam in deze suites voor het eerst op een dergelijke hoogstaande manier ten tonele. Het tweede deel 'Valse Mélancolique' lijkt dan weer weggelopen uit zijn balletten. Hoewel in deze wals de thematiek zeer rijk is weet Tchaikovsky de dansbaarheid te bewaren waardoor dit zeer geladen stuk toch een lichtvoetig karakter behoudt. Tijdens het 'Scherzo' ontwikkelt de toondichter een veel complexer muzikaal geheel dat eigenlijk nooit meer in deze gedaante zou opduiken in de rest van zijn oeuvre. De extreme ritmische kracht die het bij momenten haalt op de melodie doet eigenlijk meer denken aan die andere componist op deze plaat. Het vierde en laatste deel is een variatiereeks. Hoewel dit deel even lang duurt als de drie voorgaande samen is de geladenheid van deze beweging toch duidelijk minder groot. De manier van componeren doet meer denken aan zijn vroege symfonieën: de thema's zijn minder rijk en de stijl is uiterst eenvoudig met een zeer simpele begeleiding. Deze manier van componeren heeft er wel voor gezorgd dat deze componist tot op vandaag de lieveling van het grote publiek gebleven is.
Igor Stravinsky schreef zijn ballet 'Le Baiser du Fée' ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van het overlijden van Tchaikovsky. Dit huldebetoon lijkt dan ook af en toe weggelopen uit een stuk van Tchaikovsky, maar toch bewaart Stravinsky een zekere afstand. Ook het toevoegen van een aantal erg originele elementen is opvallend. Tijdens het tweede deel bijvoorbeeld zet de eerste hoorn een thema in dat je eerder van een jodelaar zou verwachten. Dat Stravinsky dit ballet schreef in een berghut ergens in de Savoy zal hier wel niet vreemd aan zijn. De basis van de stijl van Stravinsky blijft wel overeind. De energieke en ritmische begeleidingsmotieven en de zeer originele thematiek zijn zelfs zeer prominente elementen in dit werk.
De uitvoering van deze werken wordt verzorgd door het Nationaal Orkest van Rusland onder leiding van de jonge dirigent Vladimir Jurowski. Deze orkestleider geniet in het westen slechts een kleine bekendheid, maar wordt in Rusland als een absoluut toptalent beschouwd. Deze opname is zeker een teken van zijn kunnen. De opname van deze twee werken is fris en origineel zonder dat hij echter de tradities helemaal aan de deur zet. De opname is degelijk, maar mist toch nog een vleugje extra ervaring van de dirigent om tot de echte toppers te behoren, maar Jurowski is zeker een naam om te onthouden.
Meer over V/C
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
