Zoals elk groot kunstwerk, overstijgt ‘C(H)OEURS’ zichzelf en zijn makers. Eenheid van programma, symboliek, beeld en muziek construeren een harmonie die de toeschouwer in een kleine twee uur in opperste vervoering én verwarring brengt. Het geheel laat toe er een parabel over de existentiële eenzaamheid in te zien, met de liefde als oplossing: “de ware democratie is het verlies van de wereld.”
C(H)OEURS (foto: Chris Van der Burght)
'C(H)OEURS', zo heet het grootste project van Alain Platel en Les ballets C de la B tot nu toe. Met de muziek van Verdi en Wagner wordt aan deze grootsheid makkelijk gestalte gegeven. Echter gaat deze voorstelling veel verder dan de kijker overdonderen met grootse koorscènes: het is een bijzonder weldoordacht, symbolisch geladen en uiterst congruente stuk geworden dat alles in zich heeft om de toeschouwer verbluft achter te laten. De vreemde schrijfwijze van de titel laat de tweespalt tussen groep (koor) en individu (hart) vermoeden. Dit individu wordt bij het begin van de voorstelling direct poëtisch geponeerd. Men ziet een eenzame gestalte verslagen tegenover het klankgeweld van de dag des oordeels staan.
Het is een ijzersterk tableau met minimalistische choreografie, gebruikmakend van het reine wit van een lang gewaad. De lyriek van het gewaad zal de voorstelling lang worden uitgespeeld tegenover de robuustheid van het lichaam.
Al snel maakt dit tableau plaats voor een preconceptueel ontwaken, doch de onschuld in harmoniërend rood en wit groepeert zich algauw en sidderend wordt een getroebleerde schaamte geboren. Vanaf nu geen pril-naïeve dans meer, maar rabiate synchroniteit. De groep wordt hecht, een maatschappij met lijders, terend op holle frasen. De ik-vraag leidt over het "wie bent u?" tot een beschouwing van wat de ideale samenleving is. Woede over het ongelijk zijn van twee mensen vindt zijn complement in de kinderen die het slachtoffer worden van een (marxistische) revolutie. De scene waarin man en vrouw rouwen om het verlies van hun kind is een van de meest pakkende van de hele voorstelling.
C(H)OEURS (foto: Chris Van der Burght)
Eventjes dreigt 'C(H)OEURS' ineen te zakken, op het moment dat het gelijkwaardigheidsideaal wordt uitvergroot en de koorleden met bordkarton hun grootste goed en eigennaam aan publiek declameren. Deze introverte, bedachtzame voorstelling had deze explicitatie niet nodig gehad. Gelukkig volgt hierna de kerngedachte en de oplossing voor het maatschappelijk fiasco: "de ware democratie is het verlies van de wereld". Dit verlies is de armoede, het ontberen van ware eenheid tussen individuen: elk mens is even existentieel eenzaam en paradoxaal genoeg is het net datgene dat ons verbindt. En daarmee wordt ons opnieuw het beginbeeld voor ogen opgeroepen en de oplossing hiervan in de liefde. Als de eeuwigheden worden bevraagd in Verdi's requiem, dan moet men die niet alleen voor ogen zien. De berustende toon die de dansers vinden in dit besef grijpt bij de keel, op onnavolgbare wijze. Dit hartverscheurende moment is echter nog niet de finale: daar klinkt immers opnieuw lichtheid in de muziek - ondraaglijke lichtheid! – en men ziet de harten kloppen, de rode handen gaan open en dicht. Hoopvoller, blijmoediger kan een kunststuk als dit niet eindigen.
Spreken over koor en orkest als collectief maakt het misplaatst het over de soms inperfecte uitvoering te hebben. Dat zou voorbij gaan aan de onvolprezen energie die van het hele team uitgaat. Hoe gesamt kan een project overkomen? "Simplisme is fascisme", zo luidt het nog en als men het over kunst heeft, dan bezit de wondermooie complexiteit van 'C(H)OEURS' de innerlijke kracht om een betere wereld te maken.
Meer over Alain Platel, Les ballets C de la B & Teatro Real Madrid
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
