Johann Sebastian Bach is nooit een figuur geweest van veel oratoria. Hij heeft tal van cantates op zijn naam staan, maar veel langer opgevatte werken die niet meteen kaderen binnen de traditionele godsdienstige context zijn er van hem niet bekend, of toch niet bewaard. Dat heeft misschien te maken met zijn zin voor condensatie, want in de cantates zit een grote hoeveelheid emotie gekaderd binnen een rigide context. Niettegenstaande behoort de Mattheüspassie tot zijn meest invloedrijke en briljante werk. Daarmee staat het veel vrolijker opgevatte 'Weihnachts-Oratorium' in schril contrast: Bach componeerde voor deze compositie veel minder nieuw werk en recycleerde met andere woorden veel uit vroegere cantates. Hoogst origineel is het werk dus niet, en tussen de schallende kopers waarmee het oratorium opent, voelt Bach zich duidelijk niet zo op zijn gemak als bijvoorbeeld zijn Engelse collega Händel. De grote puls en de natuurlijke flow die Bach zo superieur maakt, is hier slechts in mindere mate aanwezig. Opzienbarend melodisch materiaal, waar de Mattheüspassie eigenlijk van overloopt, is hier bijlange na niet zo talrijk aanwezig en dat resulteert in een gematigd vreugdevolle luisterervaring. Nochtans heeft het 'Weihnachts-Oratorium' veel voorstanders, en dan vooral onder mensen die goed overweg kunnen met deze eerder atypische Bach. Het is echter niet iedereen gegeven een open en frivool werk als dit naar waarde te schatten.
Nochtans geven Riccardo Chailly, het Dresdner Kamerchor en het uitstekende Gewandhausorchester het werk een nieuwe glans. Er had iets meer Herrewegheiaanse drive in de vocale partijen mogen zitten en de instrumentale bekleding schittert net iets te weinig, maar daartegenover stelt Chailly een vlekkeloze interpretatie waarvan vooral de onbevangenheid en de rationele stabiliteit opvalt. Mede dankzij de uitsekende solisten wordt de partituur nergens vervelend, hoewel het spijtig is dat Chailly niet met extra verve heeft durven uitvoeren. Zijn vertolking is, net als die van zijn Mattheüspassie die onlangs nog bij Decca verscheen, aan de brave kant en in het zo vaak uitgevoerde repertoire is het jammer dat de luisteraar geen tikkeltje extra over zich heen krijgt.
De opname kadert overigens in een Bach-project waar het Gewandhausorchester mee aan het uitpakken is. Ook de Brandenburgse concerti verschenen reeds in een luxe cd-doos en in de verre toekomst (gepland voor 2014) staat bijvoorbeeld de 'Mis in b' nog op het programma. Daarmee wil het Gewandhausorchester zijn jarenlange Bach-traditie verder zetten, wat voor liefhebbers van de componist een gegeven is om te koesteren. Ondanks de redelijk conventionele uitvoeringspraktijk wordt de luisteraar hier immers en grote vertrouwdheid met de muziek gewaar, waardoor de dubbele cd steeds heel uitgebalanceerd blijft klinken. De vraag is of dat gevoel ook zou kunnen overgebracht worden met een meer gewaagde uitvoering. De kans is reëel, maar kleiner; men zou dus kunnen stellen dat Chailly vooral heel consistent wou zijn in zijn driedelige bijdrage aan de huidige Bach-cyclus. Bovendien is zijn uitvoering heel duidelijk bestudeerd: hoewel hier geen gebruik wordt gemaakt van historische instrumenten, klinkt de muziek werkelijk authentiek en Chailly benadert een naturel die sterk aan de topuitvoering van René Jacobs doet denken.
Tot slot moet het gezegd dat zowel orkest, koor als dirigent schitterend kunnen alterneren wat de verscheidene sferen betreft. De passages waarin Bach expliciet verwijst naar het tragische Paasritueel (door onder meer gebruik te maken van een van de meest beroemde melodieën uit de Mattheüspassie) vangt Chailly heel goed op en hij geeft ze hun plaats binnen de volledige context. Dat is ook nodig, want dikwijls vormen deze fragmenten een onaangename tegenstelling met het geheel, wat een dubieus en soms zelfs misplaatst effect heeft. Opnieuw moet dus de klemtoon gelegd worden op de degelijkheid en de verstandige aanpak die van deze dubbel cd afstraalt. Niet de meest expressieve of revolutionaire Bach-opname, maar zeker en vast een heel deugdzame.
