Dit werk is naar alle waarschijnlijkheid de meest bekende opera van Bellini. De titelrol werd tot hier toe door zeer veel grote dames gezongen (waaronder Maria Callas) die zo voor de bekendheid van Norma zorgden. Norma is hoogpriesteres in Gallië tijdens de Romeinse bezetting. Haar vader Oroveso is de opperdruïde. Norma heeft een doodzonde begaan: zij is verliefd geworden op Pollione, een Romeins proconsul en heeft hem twee kinderen gebaard. Pollione is echter niet meer op haar verliefd en geeft aan zijn dienaar Flavio toe dat hij nu brandt van verlangen naar Adalgisa, een maagd uit de tempel waar Norma zich ook bevindt. Wanneer Norma dit ontdekt, staat ze op het punt haar twee zonen te vermoorden, maar uiteindelijk beslist ze om de maagd te verraden die verliefd geworden is op de Romein. Adalgisa denkt dat Norma haar op de brandstapel gaat sturen, maar als het moment uiteindelijk komt waarop Norma moet zeggen wie de verraadster is, klimt zij zelf op de brandstapel, waarbij Pollione dan toch beseft dat hij van haar houdt en ook op de brandstapel stapt.
Vele componisten zijn jaloers geweest op Bellini's talent voor extreem lange melodieën te schrijven. Zijn melodieën zijn volks, eenvoudig en toch zeer subtiel en lyrisch. Typisch voor deze melodieën is dat ze ergens steeds melancholisch klinken, zelfs wanneer ze vrolijk zijn. Hij weet een zekere intensiteit te creëren: de cantabile's (zangerige passages vóór de aria) zijn steeds rustig en innerlijk. Dit vraagt zangers die de techniek van de 'messa di voce' goed onder de knie hebben. De componist verenigt in zijn schrijven componeerwijzen uit het Classicisme (zoals begeleidende arpeggio's) met Romantische gevoeligheid. Het orkest heeft echter geen expressieve functie, het materiaal is opgezet volgens bepaalde schema's en formules die Bellini consequent in al zijn opera's toepast.
Deze opname verenigt een 'echte' bel canto cast. Alle geselecteerde stemmen passen precies in hun rol en in deze specifieke stijl. Vocaal gezien is de expressie alom aanwezig en moeten de zangers blijk geven van grote technische finesse en zin voor structuur. Wellicht maakt Gruberova het grootste verschil met andere opnames van Norma. Zij heeft een echte lyrische coloratuurstem die veel lichter klinkt dan bijvoorbeeld de Norma van Maria Callas. Maar zij ontbreekt daarom niet minder aan intensiteit en expressie. Gruberova is op deze opname 58 jaar oud en dat valt hier en daar wat te horen, de stem raakt stilaan vermoeid. Maar haar techniek en expressie blijven onberispelijk. De mezzo Elina Garanča vertolkt Adalgisa als geen ander. Zij bezit de soepelheid én de kwaliteit van het hoog register van een sopraan met een donkere mezzo-kleur. Haar registerovergangen zijn onmerkbaar, wat wijst op een zeer goede techniek. Haar stem past zeer goed bij die van Gruberova, wat van groot belang is aangezien de twee vrouwenrollen een aantal mooie duetten te zingen krijgen. De rol van de Romeinse Pollione is vroeger wel eens 'overgecast' geweest. Mensen kozen voor heroïsche tenorstemmen, daar waar de rol van Pollione ook een aantal coloraturen inhoudt en een grote soepelheid eist. Dan is er nog Alastair Miles, die de rol van de wijze, oude druïde meesterlijk brengt. Hij heeft een heerlijke diepe basstem, spijtig genoeg is zijn rol niet zo groot (de bas voor wie deze rol gecomponeerd werd, had last van zijn hart). Deze opname is er een van de originele versie van Norma. Dit wil zeggen dat bijvoorbeeld de overbekende aria van Norma, 'Casta Diva', hier in zijn oorspronkelijke toonaard gezongen wordt, dat is een toon hoger dan de meeste opnames. Het orkest, onder leiding van Gruberova's echtgenoot Friedrich Haider, beperkt zich goed tot wat diens functie is: begeleiding. Het is niet zo evident om zangers in een bel canto opera te begeleiden, maar deze mensen doen het zeer goed. De dirigent zorgt ervoor dat de zangers niet teveel vrijheid nemen en dat het orkest een mooie onderlaag neerzet waarop de zangstemmen kunnen wegdromen.
Wellicht zal deze opname Callas-fans wat teleurstellen, maar het benadert waarschijnlijk het meest de uitvoeringen van in Bellini's tijd. Voor een live-recording is de kwaliteit van klank optimaal, zonder applaus tussendoor. Een plaatje die toch wel de moeite waard is om beluisterd te worden.
Meer over Vincenzo Bellini
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
